^#smrgSAHAF 18. Yüzyıl Rus Edebiyatı: 1. Petro ve 2. Katerina'nın Kanatları Altında -

VII. yüzyıldaki gelişmeler, Rusya'nın Ukrayna - Belarus geleneğini de benimseyerek Avrupa'ya yönelmesini sağlamıştır. Söz konusu yüzyılın ikinci yarısından itibaren, I. Petro'nun iktidara gelişi ve daha sonra onun ideolojik varisleri, özellikle de II. Katerina'nın cesur girişimleriyle değişim eğilimi tüm sürükleyici gücüyle Rus yaşamına yerleşmiştir. İlk olarak, çarın ve yandaşlarının, ardından da onlara yakın olan çevrelerin yaşam biçimi çarpıcı örneklerle hızlı bir değişime uğramıştır. Rus insanı gelişmekte olan teknolojinin “rahatlığından” çok, Batı'daki yaşam tarzının estetiğinden etkilenmiştir; ortaya çıkan yeni görüşler yeni bir edebiyat, yeni bir sanat anlayışı yaratmıştır. XVII. yüzyılın sonu ile XVIII. yüzyıl kültür ve edebiyatının birikimleri sayesinde, XIX. yüzyılda yaşanacak olan “Altın Çağ”da Puşkin, Lermontov, Dostoyevskiy, Tolstoy gibi şair ve yazarların eşsiz yapıtları ortaya çıkmıştır.

XVIII. yüzyıl yazarlarının ve yapıtlarının incelendiği bu çalışmanın amacı, ülkemizde göz ardı edilen ya da önemsenmeyen, dönüm noktası olan bu yüzyıla, edebiyata ilgi duyanların, özellikle Rus ve Slav edebiyatı araştırmacılarının dikkatini çekmektir. Bu eser dönemin Feofan Prokopoviç, A. D. Kantemir, M. V. Lomonosov, D. İ. Fonfizin gibi önde gelen yazarlarını ve onların yapıtlarını tanıtmak amacıyla hazırlanmıştır. Okuyucu, bu monografide ele alınan çağın derinliklerine daldıkça, Rus edebiyatının ne denli aşamalardan geçtiğini, I. Petro döneminin, “Hümanist Barok Slavseverlik” çağı ile örtüştüğünü, diğer yandan ise Feofan Prokopoviç'in skolastik Ortodoks kilisesinin katı kurallarına karşı başkaldırısıyla noktalandığını öğrenecek; Klasisizm akımının “Fenerli Prensi” olarak tanınan A. D. Kantemir'in ‘satire'leriyle Rus edebiyatında yer edinmesine, sentimentalizmin ise edebiyatın dışına çıkarak Rus kültür yaşamının bir öğesi durumuna gelmesine tanık olacaktır. D. İ. Fonfizin, N. M. Derjavin, Novikov'un adları, Rusya Bilimler Akademisi'nin ve Güzel Sanatlar Akademisi'nin kuruluşu, halk okullarının açılışı, opera ve tiyatroların yayılması, çağının çok ötesinde bir kadın olan II. Katerin'nın sayesinde ün ve güç kazanmıştır. Bu dönem içinde yaşamış olan adı geçen yazarlar, her ne kadar kendi çarlarına bağlı olsalar da aldıkları Avrupa tarzı eğitim, zamanın kalıplarını zorlayan düşünce ve özgün yapıtlarıyla yeni bir edebiyatın doğuşuna ışık tutmuşlardır. Burada anlatmak istediğimiz, iki devin kanatları altında, dünya edebiyatını ve kültürünü adeta süzgeçten geçirip benimseyerek XVIII. yüzyıl Rus yazarlarının kendi yol arayışlarına tanık olmaktır. (Arka kapaktan)