^#smrgSAHAF Anadolu Selçuklu Türbeleri - 1996

Bizanslılar zamanında tam bir çöküntü içinde bulunan Anadolu, Selçukluların yaklaşık bir yüzyıl devam eden mücadelelerinden ve Bizans ve Haçlı saldırıları tam olarak kırıldıktan sonra, yeni baştan imar ve inşa edilmiş, açılan yollar, kurulan kervansaraylar, camiler, medreseler ve türbeler yeni vatanın refahını, zenginliğini belgeleyen eserler olarak günümüze kadar uzun yüzyılları geride bırakarak bize ulaşmışlardır. Zamanın ve insanların büyük tahriplerine rağmen ayakta kalan sayısız âbide, Selçuklular zamanındaki inşa ve imar faaliyetinin kesafetini göstermek bakımından büyük bir önemi hâiz bulunduğu gibi Selçukluların dinî ve sosyal hayatını aksettirmesi bakımından da dikkat çekicidir. Bu yapıların bir bölümünü teşkil eden türbeler, Anadolu'da güçlü bir gelişme göstermiş ve bu mimarî türde çok değişik tipler doğmuş ve bunlar yaygın bir uygulama alanı bulmuşlardır.

Anadolu Selçuklu türbeleri hakkında, bugün, müstakil eser veya monografik araştırma mâhiyetinde birçok yayın mevcuttur. Ancak bunların önemli bir bölümü bir veya birkaç türbeye yer vermekle sınırlı bulunmaktadır. Başlangıcı 1969 yılına kadar uzanan ve 1977 yılında doktora tezi olarak takdim ettiğimiz bu çalışmamızda biz, geniş bir alana yayılmış bulunan ve yaklaşık beş çeyrek asır zarfında inşa edilmiş türbelere toplu bir bakış vermeğe çalışarak zaman içindeki gelişme, değişme ve yenilikleri göstermeğe gayret ettik. Her bir yapının sonunda yer verdiğimiz bibliyografyayı çıkarmak, küçük ilâve tashihler dışında çalışmanın ana iskeleti korunmuş, eserlerin geçen zaman zarfında yeni onarımlarla aldıkları mâhiyet üzerinde durulmamıştır.

Eserde, Selçukluların Anadolu'ya ayak basmalarından, Selçuklu Devleti'nin yıkılışına kadar geçen sürede inşâ edilmiş türbeler ele alınmıştır. Selçuklu mimarî an'ane ve geleneğinin ve kültür nüfuzunun Beylikler devrindeki devamlılığını göstermek bakımından devletin inkırâzından sonra inşa edilmiş birkaç esere de yer verilmiştir. Şüphesiz, bu kadar geniş bir sürede inşa olunmuş ve çok geniş bir alanda dağınık olarak bulunan türbelerin tam bir katalogunu verdiğimiz iddiasından uzağız. (Önsözden)