#smrgKİTABEVİ Atatürk Döneminde Siyasi Karikatür - 2021
"Atatürk Döneminde Siyasi Karikatür" başlıklı bu kitapta, hem çağdaş Türkiye tarihinin önemli bir dönüm noktası olan, "Atatürk Dönemi"ne karikatürcülerin gözünden bakılmakta, hem de siyasi gelişmelerle karikatür sanatı arasındaki etkileşim incelenmektedir.
Kitabın araştırma aşamasında 1922-1938 arasında Türkiye'de yayınlanan çeşitli mizah dergileri ve gazeteler incelendi. Ayrıca, dönemi kapsayan incelemelerden ve arşiv belgelerinden de yararlanıldı. Mizah yayınları ve karikatürcüler, başlangıcından itibaren Atatürk'ün önderliğindeki "Türk Devrimi"ni desteklemeye eğilimli olsalar da özellikle 1922'den 1925'e kadar var olan basın özgürlüğü ortamında mevcut yönetimin icraatlarını da eleştirebilmişlerdir. Ancak devrimin özgürlükle birlikte gerçekleşmeyeceği kısa süre sonra anlaşılmış, buna paralel olarak karikatürlerdeki eleştiri dozu azalmaya başlamıştır. Her ne kadar kısıtlanmış da olsa ülkedeki liberal hava 1930 sonuna kadar sürmüştür. Yeni rejim değil ama ekonomik sıkıntılar, yolsuzluklara adı karışanlar, milletvekili tipi ve özgürlüklerin kısıtlı olması eleştirilebilir.
Serbest Cumhuriyet Fırkası günlerinde de siyasi karikatürde büyük bir canlanma yaşanır. Ancak 1931'den itibaren tek parti yönetimi netleşmiş, devletçi politikalar uygulamaya konulmuş ve güdümlü bir basın oluşturulmuştur. 1930'lu yıllarda tüm basın gibi mizah yayınlarına da "devrimi benimsetme" misyonu yüklenmiştir. Bu durum siyasi karikatürü güdükleştirmiş ve bir kısır döngüye sokmuştur. Hem Türkiye'deki hem de dünyadaki siyasi gelişmeler sebebiyle mizah yayınları dikkatlerini dış politikaya yöneltmek zorunda kalmışlardır. Bu konuda çizilen karikatürler ise "İki Savaş Arası Dönem"in kaygılarını yansıtmaktadır.” - Yasin Kayış
"Atatürk Döneminde Siyasi Karikatür" başlıklı bu kitapta, hem çağdaş Türkiye tarihinin önemli bir dönüm noktası olan, "Atatürk Dönemi"ne karikatürcülerin gözünden bakılmakta, hem de siyasi gelişmelerle karikatür sanatı arasındaki etkileşim incelenmektedir.
Kitabın araştırma aşamasında 1922-1938 arasında Türkiye'de yayınlanan çeşitli mizah dergileri ve gazeteler incelendi. Ayrıca, dönemi kapsayan incelemelerden ve arşiv belgelerinden de yararlanıldı. Mizah yayınları ve karikatürcüler, başlangıcından itibaren Atatürk'ün önderliğindeki "Türk Devrimi"ni desteklemeye eğilimli olsalar da özellikle 1922'den 1925'e kadar var olan basın özgürlüğü ortamında mevcut yönetimin icraatlarını da eleştirebilmişlerdir. Ancak devrimin özgürlükle birlikte gerçekleşmeyeceği kısa süre sonra anlaşılmış, buna paralel olarak karikatürlerdeki eleştiri dozu azalmaya başlamıştır. Her ne kadar kısıtlanmış da olsa ülkedeki liberal hava 1930 sonuna kadar sürmüştür. Yeni rejim değil ama ekonomik sıkıntılar, yolsuzluklara adı karışanlar, milletvekili tipi ve özgürlüklerin kısıtlı olması eleştirilebilir.
Serbest Cumhuriyet Fırkası günlerinde de siyasi karikatürde büyük bir canlanma yaşanır. Ancak 1931'den itibaren tek parti yönetimi netleşmiş, devletçi politikalar uygulamaya konulmuş ve güdümlü bir basın oluşturulmuştur. 1930'lu yıllarda tüm basın gibi mizah yayınlarına da "devrimi benimsetme" misyonu yüklenmiştir. Bu durum siyasi karikatürü güdükleştirmiş ve bir kısır döngüye sokmuştur. Hem Türkiye'deki hem de dünyadaki siyasi gelişmeler sebebiyle mizah yayınları dikkatlerini dış politikaya yöneltmek zorunda kalmışlardır. Bu konuda çizilen karikatürler ise "İki Savaş Arası Dönem"in kaygılarını yansıtmaktadır.” - Yasin Kayış
