^#smrgSAHAF Divan Rakamları -

Bilindiği gibi, bir vakitler milyonlarca kilometre karelik yer kaplayan ve muhtelif mıntıkaları mahalli şartlara uygun hususi kanunlarla idare edilmiş olan Osmanlı İmparatorluğunun toprakları üzerinde, yüzyıllar boyunca, bugünkü istatistikçilikte mutad olduğu gibi, zaman zaman ‘tahrirler' yapılırdı. Hayret ve takdire layık bir intizam ve mükemmeliyetle yürütülmüş olan bu tahrirler neticesinde tasbit edilen iktisadi, içtimai, ilh. bilgileri ihtiva eden o asırlık defterlerden olsun, yahut bunların dışında kalan ve burada sayılması cidden imkansız bulunan pek çeşitli vesikalardan olsun, hakkiyle faydalanabilmek için divan rakamlarından anlamak zaruridir. (Önsözden)