^{#smrgKİTABEVİ} Ekmek Dükkân Devlet - Türkiye'de Esnaf : Perşembe Pazarı Örneği - 2022

“Parayla iş yaptığı için, esnafın kaybedecekleri vardır. Esnaf, işçi gibi değildir. İşçi politize olabilir çünkü işçinin zincirlerinden başka kaybedecek bir şeyi yoktur. Ancak esnafın zincirlerinden başka kaybedecekleri vardır. Esnafın kendini iyi hissedebilmesi için devlete ihtiyacı vardır. (...) Esnaf küçük sermayesini korumaya çalışırken korkuları ile hareket eder. Bu yüzden iktidara hep yakındır. İktidarla iyi geçinmeye çalışır; ama iktidarın uyguladığı ekonomi politikaları benim gelişimime katkı sağlar mı düşünmez.”

Müge Neda Altınoklu, Ekmek, Dükkan, Devlet'te Türkiye'de esnafın sınıfsal konumunun 1980'lerden itibaren hızlanan dönüşümünü inceliyor. Haksız rekabet ve mağduriyet duygusunun ağırlaştığı “Dayanacak gücümüz kalmadı” serzenis¸inin rutinleştiği bir süreçte, esnafın kendisini nasıl konumlandırdığına bakıyor. Bir zamanlar “Hırdavatın Paris'i” denen İstanbul Perşembe Pazarı örneğinde, somut deneyimi gözleyerek...

Esnafın konumunu, bir yandan, Altınoklu'nun tanımıyla “sermayeye rağmen sermaye içinde” olmanın çelişkisi belirliyor. Sermaye sahibi, fakat sanayicilere ve mali sermayeye nazaran son derece kırılgan olan esnaflar, çok zaman “Nerede bu devlet!” isyanının da sözcüsü oluyorlar. “Devletsiz esnaf, esnafsız devlet olmaz” sözü, esnaf ideolojisinin taşıyıcı sütunlarından biri...

Altınoklu, esnaf kitlesini tekil ve tekdüze görmenin yanlışlığına dikkat çekiyor. Uyum eğiliminin yanı sıra hoşnutsuzlukları ve direniş stratejilerini de göz ardı etmemek gerektiği kanısında.

Müge Neda Altınoklu
2012 senesinde Galatasaray Üniversitesi Siyaset Bilimi Bölümü'nden mezun oldu. 2013'te Paris'te École des Hautes Études en Sciences Sociales'te (EHESS) Dominique Marchetti danışmanlığında gazetecilik sosyolojisi alanında yazmış olduğu tezle yüksek lisans derecesini tamamladı. 2021 senesinde İstanbul Bilgi Üniversitesi Siyaset Bilimi Bölümü'nden doktora derecesini aldı. Cemil Boyraz danışmanlığında “Reproduction Conditions of Small Tradesmen in Turkey: The Case of Perşembe Pazarı” başlıklı doktora tezi, aynı sene Türk Sosyal Bilimler Derneği Genç Sosyal Bilimler Doktora Tezi Mansiyon Ödülü'ne layık görüldü. 2017'den itibaren Maltepe Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü'nde çalışmaktadır. Çalışma ve ilgi alanları sosyal teori, siyaset teorisi, politik ekonomi, devlet-toplum ilişkileri alanlarını içerir.