^{#smrgKİTABEVİ} Ermeni Mektupları: Ermenistan'daki Yakın Dönem Kırımlarından Canlı Tablolar 1896 - 1897 -

Yaba Yayınlarının "Mezopotamya Kitaplığı" dizisinde tarihe ışık tutan kitapların yayımı devam ediyor. Bu dizinin 18. Kitabı İngiliz J. Rendel Harris ve Helen B. Harris'in mektuplarına ayrılmış. 1896-1897 yıllarında Anadoluyu karış karış dolaşan Rendel ile Helen Harris, mektuplarını günlük olayların ve tanığı oldukları durumların sıcak duygularıyla yazıp İngilteredeki dostlarına göndermişler. Mektuplar adeta birer rapor sunumu biçiminde temelleniyor. Bunlar genellikle yaşantılarıyla ve gözlemlerine dayalı anlatımlardır. Öyleki yörenin nüfus yoğunluğunu, milliyet farklılığını, istatiksel bilgileri zaman zaman not etmektedirler. Birçok bakımdan kısa hacmine rağmen son yılların en çarpıcı kitaplarından biri oluyor "Ermeni Mektupları.

Kitabın girişinde şunlar yazılıyor: "Okuyacağınız mektuplar Ermenistan'a hareketimizi izleyen İngiltere'deki küçük bir meraklı dost çevresiyle ben ve eşim Helen tarafından ruhsal, ahlâki ve maddi çerçevelerde yürütülen yazışmaları ihtiva eder. Böyle durumlarda sık sık başa geldiği üzere, Türkiye (Osmanlı devleti)'nin içinde bulunduğu koşullara yönelik gönderebildiğimiz bilgi gerçekte amaçlanandan çok üçüncü kişilerden rağbet gördü; ve mütevazı tanıklığımız için belirlediğimiz kanallar tıkanınca, deremizi bir nehre dönüştürmek isteyen öncü bir Londra yayınevinin talebini reddedemedik doğrusu. Önceden, bu mektupları kamuoyu ile paylaşmaya pek niyetimiz olmasa da, nihayet onların yayımına razı olduk. Bu vesikaların Türk egemenliğindeki Doğulu Hıristiyanların kurtuluş davasına katkı sağlayabileceğine bizi inanmaya yönelten nedenlerden biri onların zaten bazı fikir insanları dahili kaynakların önemine ikna etme aracı oldukları gerçeğinde saklıdır." -J. Rendel Harris-

1896 - 1897 yıllarında yaşanan olaylara (kıyımlara) tanıklık edilen bu mektuplar hem Anadolu gerçeği bakımından hem tarihi gerçeklik bakımından yüz yıl öncesinden çok şey anlatmaktadır. Nerede yazıldıklarına bakacak olursak: İstanbul, İzmir, İskenderiye, Kilis, Antep, Urfa, Mardin, Diyarbakır, Midyat, Malatya, Arapkir, Harput, Marsovan dememiz yeterli sanırız.