^#smrgSAHAF İki Ateş Arasında -

Fethi Naci, 1981'de yayınladığı “100 Soruda Türkiye'de Roman ve Toplumsal Değişme” (Gerçek Yayınları) isimli kitabının 99. sorusu olarak sorulan “en beğendiğiniz yirmi romanı sayar mısınız?” sorusuna verdiği cevapta, Ahmet Hamdi Tanpınar'ın Sahnenin Dışındakiler* romanını da sayar. İşgâl İstanbul'unda geçen roman, Cemal'in anlatışı ile iki bölüm olarak, geniş bir dönemi zaman olarak verdiği gibi, bir kişiler galerisi de oluşturur. Sinema yazıları ağırlıklı bir sitede, bir roman üzerine bir yazı değil bu. Ahmet Hamdi Tanpınar, romanından İki Ateş Arasında* isimli bir senaryo da çıkarmış, daha doğrusu, romanda ele alınan olayların bir kısmını beş kez senaryo olarak yazmış, karşılaştırmalı bir okumada romandan çıkartılan bir senaryodan çok, romanın çatısı altına biraz girebilen bir çalışma olarak görülüyor. Mehmet Baydur kitaba (senaryo) yazdığı önsözde, final sahnelerinin (veya sahnesinin) yazılmamış olduğunu belirtiyor. Eldeki metin, filme çekilmemiş bir senaryo olarak, hareket noktası aldığı romana nazaran içerik bakımından biraz zayıf kalıyor, bu ise gayet normal. Romanın (edebiyatın) yapısı ile sinemanın (senaryo) yapısal varlılığından doğan bir durum. Senaryoda, Kurtuluş Savaşı filmlerinin hemen hepsinde bol bol gördüğümüz, silâh kaçırma, kişi izleme sahneleri var ki, bunlar romanda bulunmuyor. (Eğer çekilse idi) filme hareketlilik getirecek bu gibi sahneler / bölümler romanın anlatımına da uygun düşmeyebilirdi. (Burada hemen belirtelim ki; romanın ilk bölümü Cemal'in işgâl İstanbul'una dönüşü ile başlıyor ve uzun bir geri dönüşle, Cemal'in İstanbul'dan ayrılmadığı dönemi daha çocuk / genç olduğu günleri anlatıyor ve de Sabiha'yı. İkinci bölümde, ele alınan dönüş, 6 - 7 yıl sonra olacaktır, İstanbul işgâl altındadır ve Anadolu'da direniş ve başkaldırma başlamıştır. Cemal bu kargaşa İstanbul'unda, halkın yoksulluğunu, bazı çevrelerin safahatını, Anadolu hareketine İstanbul'da siyasi çalışmalarla katkıda bulunanların gayretini, böyle bir ortamı kârını artırmak için kullananları, hâlâ padişah veya Anadolu arasında karar veremeden ortada sallananları tanıyacak ve herkesin bahsettiği ve evlenmiş olduğunu öğrendiği Sabiha'yı arayacaktır.) - Orhan Ünser