^{#smrgKİTABEVİ} İnsanca, Pek İnsanca 2: Gezgin ve Gölgesi -

Bir yıldan daha az bir süre içinde kaleme alınmış bulunan Karışık Kanılar Ve Özdeyişler ile Gezgin Ve Gölgesi Nietzsche'nin yaratısında bir kendine geri çekilişin belgeleridir: Nietzsche'nin yaşamında, örneğimizdeki gibi, kimi zaman örtülü de olsa çevrimsel bir biçimde hep yeniden ortaya çıkan bir ruh durumudur bu. Nesneler onu etkilememektedir, insanlar onu yalnız bırakmışlardır, böylece yazar kendisiyle daha fazla ilgilenebilmektedir - tıpkı burada, kendi gölgesiyle konuşmak zorunda kalan gezgin gibi. Kişi, kendi kendisiyle konuşurken, kendisinden daha kolay söz eder. Bu durum kolay kolay açıklık kazanmaz, çünkü nesnelerle, tarihin, sanatın ve ahlakın somut konularıyla karşı karşıyayızdır. Ayrıca bu dönem, Nietzsche'nin tüm yaratımı içinde tartışmasız en tarafsız, en bilimsel, kısacası en nesnel dönemdir. Ne var ki bu nesnelliğe, paradoksal bir biçimde - ve bu mekanizmayı görmek kolay değildir - kendi üzerine yoğunlaşma ve içe bakış yoluyla ulaşılmıştır. Giorgi Colli