^#smrgSAHAF İslâm Hukuku Nazariyatı Hakkında Bir Etüd 2 Cilt TAKIM - 2000

Sava Paşa, Yanya'lı Doktor Sava Efendi'nin oğludur. İsmine ilk olarak 1870 tarihli Salname'de İsfahya (Girit'te) mutasarrıfı unvanıyla rastlanır. 1875'e kadar aynı vazifededir; payesi Rumeli Beylerbeyi'dir. 1875-78 yılları arasında Mekteb-I Sultani müdürüdür. 1878'de Vezaret rütbesi (Nafia Nazırı) alan Sava Efendi, Paşa olur. 1879'da Cezayir-I Bahr-I Sefid valisi, 1880'de Hariciye Müsteşarı, tekrar Nafia Nazırı, 1885'de Nafia Komisyonu azası 1887'de Girit valisi oldu. 1889-1900 arasında meşrolunan Salnamelerde "Girit valiliğinden munfasıl" kaydıyla anılan Paşa, oniki sene açıkta kalmıştır. Bu yıllarını Paris yakınlarında Neully'de geçirdiği, eserini bu dönemde yazdığı tahmin edilmektedir. Burada vefat etmiştir.

"İşte İslam Hukukunun kıymetini, müslüman olmayan bir kimsenin şahadetinde aramalıdır. O adam ki, açıkça "ben bir hıristiyanım ve dinme mutekidim; fakat hakiki bir Hıristiyan, bütün insanlara bitaraf muamele edendir. İslam Hukukunu bu zaviyeden tamamen bitaraf olarak tetkik ettim ve en büyük hürmete şayan gördüm" demektedir.

Ne yazık ki bizde, necdet-I fikriye ve ciyadet-I kalemiye sahibi adetleri sayılı bir kaç Hanefi Türk uleması istisna edilirse, İslam Şeriatı ve İslam Hukuku, kimse tarafından Sava Paşa kadar tetkik edilmemiştir. Ve yazanlar da, sadece mutaassıp Avrupalıları gözden geçirmekle iktifa etmişlerdir." Şeyhülislam Mustafa Sabri Efendi