^{#smrgKİTABEVİ} İstanbul'u Doyurmak Gıda İaşesinin Politik Ekonomisi - 2023

İstanbul, yu¨zlerce yıl Osmanlı I·mparatorlugˆu'na bas¸kentlik yapmıs¸, gu¨nu¨mu¨zdeyse Tu¨rkiye'nin finansal kalbi olan, tarihi^, ku¨ltu¨rel ve ekonomik ac¸ıdan her zaman o¨nemli bir s¸ehir. Candan Tu¨rkkan, I·stanbul'u Doyurmak'ta “ias¸e”nin, iktidarın kendini var etme arac¸larından biri oldugˆu tespitinden hareket ediyor; so¨z konusu tespitin yu¨zyıllar ic¸inde bu toprakların kendine has ekonomi politigˆiyle nasıl do¨nu¨s¸u¨p ne gibi sosyal ve siyasi sonuc¸lar yarattıgˆını ele alıyor. Osmanlı do¨neminde I·stanbul'un ias¸esine ilis¸kin birincil kaynakları, tarihi^, antropolojik ve cogˆrafi c¸alıs¸maları kullanarak gıda sisteminin o¨zelliklerini belirleyen Tu¨rkkan, bu sistemin 19. yu¨zyıldaki c¸o¨zu¨lu¨s¸u¨nu¨ takip ederek Osmanlı'dan Cumhuriyet'e uzanan genis¸ bir tarihsel su¨rec¸te gıda rejiminin son derece etraflı bir analizini yapıyor. 1980'lerden itibaren gu¨ndelik hayatta/ ekonomide yas¸anan do¨nu¨s¸u¨m ve degˆis¸imlerin, neoliberal politikaların, ku¨reselles¸menin, sermaye piyasalarının, tedarik zincirlerinin izini su¨rerek I·stanbul'un nasıl doyuruldugˆunun/doydugˆunun gu¨nu¨mu¨zdeki dinamiklerine daha yakından bakıyor. U¨stelik hem farklı bir gıda sistemi hem de farklı bir gıda rejimi vaat eden “kars¸ı hareketleri”, alternatif yaklas¸ımları da ihmal etmeyerek. I·stanbul'un oldugˆu kadar Tu¨rkiye'nin de gerek tarihini gerek ias¸e ku¨ltu¨ru¨nu¨, degˆis¸en beslenme politikalarını anlamak ic¸in c¸ok o¨nemli bir kaynak. “(...) gıdanın nasıl u¨retildigˆinin, hangi gıdaların u¨retil- digˆinin, u¨retim yerlerinden tu¨ketim noktalarına nasıl tas¸ındıklarının, nerede ve nasıl alınıp satıldıklarının, onları kimlerin is¸leyip tu¨kettigˆinin, tu¨m bunların siyasi sorular oldugˆunu ve dolayısıyla siyasi bu¨nyenin nasıl tesis edildigˆinin, egemenle tebaa arasındaki ilis¸kinin dogˆasının –kimin, kimi, nasıl yo¨nettigˆinin ve bu yo¨netimin neyi gerektirdigˆinin– go¨stergeleri olduklarını savunuyorum.” CANDAN TU¨RKKAN