^{#smrgKİTABEVİ} Konargöçer Toplumlar ve Osmanlının Kuruluşu: Osmanlının Gayriresmi Tarihi -

Konargöçerler doğayı yaşar, doğayı kutsar. Niyaz eder dağa, taşa, ağaca, çiçeğe, doğan güneşe, uçan kuşa, suya, ateşe... Bu bir değişmez gelenektir. Doğayı yaşayanlar ve doğayı kutsayanlar, aynı zamanda doğanın söze gelmiş bilge dilidir... Bu bilge dilin her sözünden ululuk, derinlik ve duruluk akar. Orada bir bakıma dağın, taşın, uçan kuşun gizemi vardır, dili vardır, gizlide sözü vardır. O dil bilinirse, o sır söylenir size. Bu çalışmayla anladım ki, o dağı, taşı gezmek, o sırrı çözmek gerek... Bildik bileli yükümüz o sırlar oldu. Buna sebep ki, dağın taşın dilini çözmeden, nice “kapıları” devreyleyip, “kırk kapı”nın ardında “ol kapının” gizemine ermeden bu coğrafyayı anlamak olanaklı değildir.

"Şah – Şah'a Gitmek: Şah'a gitmek, Alevi-Bektaşi toplumlarında insanların birbirinden razı olduğu, kulluğun ortadan kalktığı, özgür ve adil bir dünyaya doğru sürekli bir yolculuğun simgesel anlatımıdır. Şah motifi; barışı, iyiliği, doğruluğu, güzelliği, hak ve adaleti, eşitliği, sevgiyi ve insanı kutsayan anlayışı ile insanlığın karanlıktan ve kötülüklerden kurtulduğu güzel günlerin yaşanacağı aydınlık bir dönemi ifade eder. “Şah'a Gitme” olayı ise tamamen hak ve adaletin sağlandığı, barışın hâkim olduğu bir dünyada yaşama arzusunun dile getirilmesidir.

Yaşadığı dönemde, ülkedeki baskıların, sosyal, ekonomik ve kültürel eşit-sizliklerin, halkın inançları ile değer yargılarına saldırıların ve topluma yönelik kıyımların Pir Sultan Abdal'ı derinden etkilediğini söylemiştik. “Şah” motifi insana, yaşanılan bu acılara ve haksızlıklara karşı dayanma gücü ve umudu verir. Bu çileli ortamdan kurtulup, eşitlikçi, adaletli, sevgi, saygı ve barışın egemen olduğu kısaca insana yakışır sömürüsüz bir dünyada yaşama hakkını ifade eder. Gelecek güzel günlere olan inancının ve haksızlıklara karşı direncinin kaynağını oluşturur."

Her canlı varlık kendi doğasında yaşar. Konargöçer toplumlarda bu olgu “ot kökün üstünde biter” biçiminde tanımlanır. Toplumsal varlıklarda kendi doğasında, kendi koşullarında vardır. Konargöçer ve yerleşik topluluklarda elbet kendini çevreleyen, var eden koşullar içinde yaşamını sürdürür. Varlık koşulları, çevreleyen unsurlar değiştiği an başkalaşım ya da dönüşüm kaçınılmazdır.

Bir sorunsal olarak karşımıza çıkan konargöçer olgusu bu kadar önemli midir? Konargöçer – yerleşik ilişkisi ve çelişkisinin boyutları nedir? Nerde, ne zaman ve nasıl başlar? Çelişkide baskın unsur nasıl ve ne şekilde öne çıkar? Osmanlının kuruluş sürecinde konargöçer toplulukların ne türden bir etkisi olmuştur? Anadolu coğrafyasında dönüşüme etki eden unsurlar nedir? Dönüşüm nasıl bir sürece yayılmıştır? Tarihte ve günümüzde bu çelişkinin yarattığı gerilim ne tür bir toplumsal sonuç ortaya çıkarmıştır? En önemlisi değişim ve dönüşümün bugüne yansıyan boyutları nelerdir? Bu ve benzeri soruları çoğaltmak olanaklı. Dikkatlice bakıldığında yanıtı yeterince verilmemiş birçok sorunun karşımıza çıktığı görülür.

İnsanlığın evrimi ve gelişiminde konargöçerlik olayı temel bir gerçekliktir ve bu gerçeklik, ne övünmeye ne de yerinmeye konu edilecek bir olgu değildir. Bu, her toplumda doğal bir evredir. Bu çalışma bu gerçekliğin öyküsüdür. Gidenin ve gelenin öyküsü... Derinden yaşanan hüzünlü bir yolculuktur bu aslında. Belki de henüz bitmemiş bir yolculuk ve konargöçerler açısından yeterince yazılmamış bir tarih... Bu noktada şu gerçeği bilmek önem taşıyor: Aslanların kendi tarihçileri ortaya çıkıncaya ve kendi tarihlerini yazıncaya kadar tarihler hep avcıları yazacak, avcılara övgüler dizecektir. Tarih bu yazılanlara göre biçimlenecektir. Neden derseniz, kuş kanadıyla uçar, insan bildiğince yürür, aldığınca söyler, gördüğünce yol alır.