^#smrgSAHAF Kutsal Alev - 1948

Somerset Maugham'ın piyes tekniği kusursuzdur. Birkaç kelimelik bir konuşma ile bir şahsın içini dışını anlatmak, bir karakteri başarı ile çizip karşımıza çıkarmak onun için işten bile değildir. Daha çok orta sınıf halkın üst tabakalarındakilerle meşgul olmayı sevmiş; onları tesadüfi bir müşahit gibi incelemiş; zaaflarını, boş gururlarını hicvetmiştir. Bilhassa ilk piyesleri -meselâ Lady Frederick -ince nükteler, zekice konuşmalarla tıklım tıklım doludur. Hattâ Lady Frederick'in ilk provalarında seyircileri boyuna güldürerek piyesin oynanmasını aksatacağından korktuğu için, rejisörün birçok satırları çıkarttığını söylerler. Mamafih piyeslerinde bizi kafamızın içinden sessizce güldüren konuşma ve olaylar kahkahadan katıltan konuşma ve olaylara nazaran daha çok yer tutar ve daha sık karşımıza çıkar; ki bunu da yazarın lehine kaydetmek herhalde yerinde olur.

Şimdi Kutsal Alev'e gelelim... Heyecanlı, sürükleyici bir drama için ne lazımsa hepsi bu piyeste vardır: Maurice Tabret uçak kazası sonunda kötürüm kalmış bir gençtir; iyileşemeyeceği kesin olarak anlaşılmıştır. Güzel, genç ve sıhhatli karısı Stella ile evlilik münasebetleri sadece bir isimden ibarettir. Stella ile sevişerek evlenmişler ve kazadan önce tam bir yıl bahtiyarlık içinde yaşamışlardır. Bayan Tabret'in

dediği gibi: "Sevgileri kuvvetli idi, ihtiraslı idi; fakat kökü cinsiyette olan bir sevgi idi. Zamanla belki daha mânevi bir mahiyet alabilirdi. Hayatın birlikte katlanılan kaçınılmaz mihnetleri belki onlarda ihtiraslı aşklarının sönmeye yüz tutmuş ateşine yeni bir parıltı verebilecek karşılıklı bir sevgi ve itimat yaratabilirdi. Ama vakitleri yetmedi."

"Istırap Maurice'in kalbinde yeni bir sevgi; aç, dört elle sarılan, yardıma muhtaç bir insan sevgisi"

doğurmuştur. Onu hayata bir tek hayal, Stella'nın hâlâ kendisini sevmekte olduğu hayali bağlamaktadır. Fakat Stella artık Maurice için yalnız uçsuz bucaksız bir merhamet duymaktadır. Kocasına sadakatsizlik etmeyi aklından bile geçirmezken misafir Olarak uzunca bir zaman yanlarında kalan kayınbiraderi Colin Tabret'i sevmiş; onu sevdiğini çok geç, ancak iş işten geçtikten sonra anlayabilmiş; Colin'in de kendisini aynı şiddetle sevdiğini sezince "mart ayında geçmiş yılın son kuru yapraklarını alıp götüren bir kasırga gibi saran sürükleyen bu aşka" karşı koyamamıştır. Fakat mustariptir, pişmandır; durumu Maurice sezecek diye tir tir titremektedir; onun bilmemesi için bu dünyada yapamayacağı şey yoktur. -Avni Givda (Önsöz'den)