Mükerrem Onur BAŞAR ( İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medeni Usul ve İcra İflas Hukuku Anabilim Dalı Araştırma Görevlisi )
- Makul Sürede Yargılanma Hakkı
- Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin 6. Maddesi Bağlamında Makul Sürede Yargılanma Hakkı
- Makul Sürede Yargılama Yapma Yükümlülüğüne İlişkin Olarak İç Hukuk Sisteminde Etkin Bir Çare Oluşturma Yükümlülüğü
ÖNSÖZ .................................................................................................................. v ii
İÇİNDEKİLER......................................................................................................ix
K ISA LTM A LA R................................................................................................xiii
GİRİŞ.........................................................................................................................1
Birinci Bölüm
MAKUL SÜREDE YARGILANMA HAKKI I. MAKUL SÜREDE YARGINLAMA HAKKINA GENEL BAKIŞ.................................................................................................................3
A. Türk Hukuku'nda Makul Sürede Yargılanma Hakkı......................13
B. Alman Hukuku'nda Makul Sürede Yargılanma Hakkı .................18
C. Avusturya Hukuku'nda Makul Sürede Yargılanma Hakkı........... 23
İkinci Bölüm
AVRUPA İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİ'NİN 6. MADDESİ BAĞLAMINDA MAKUL SÜREDE YARGILANMA HAKKI
I. AVRUPA İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİ'NİN 6. MADDESİ BAĞLAMINDA MAKUL SÜREDE YARGILAMA YAPMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ ........................................ 25
A. Medeni Hak ve Yükümlülüklere İlişkin Uyuşmazlık.................... 25
İÇİNDEKİLERx
B. Medeni Hak ve Yükümlülüklere İlişkin Uyuşmazlığın Karara Bağlanmasında Geçen Süre.................................................... 30
1. Değerlendirmeye Esas Alınacak Sürenin Başlangıç Anı.........31
2. Değerlendirmeye Esas Alınacak Sürenin Bitiş Anı................. 36
a. Eda Dâvaları Bakımından Değerlendirmeye Esas Alınacak Sürenin Bitiş Anı..................................................... 38
b. Tespit Dâvaları Bakımından Değerlendirmeye Esas Alınacak Sürenin Bitiş Anı......................................................39
c. İnşai Dâvalar Bakımından Değerlendirmeye Esas Alınacak Sürenin Bitiş Anı..................................................... 40
C. Medeni Hak ve Yükümlülüklere İlişkin Uyuşmazlığın Karara Bağlanmasında Geçen Sürenin Makul Olup Olmadığının Değerlendirilmesinde Kullanılan Kriterler.............41
1. Dâvanın Karmaşıklığı .....................................................................43
a. Dâva Malzemesinin Karmaşık Olması................................ 44
(1) Dâva Malzemesinin Bir Bölümünü Teşkil Eden Maddi Vakıaların Karmaşık Olması .......................................... 44
(2) İspat Araçlarının Karmaşık Olması .............................. 48
b. Uygulanacak Hukuk Kurallarının Karmaşık Olması...... 49
c. Diğer Hususlar.......................................................................... 50
2. Tarafların Sürat ile Hüküm Elde Etmesinde Özel Bir Menfaatinin Olup Olmadığı..........................................................51
3. Başvurucu Tarafın Tutumu........................................................... 54
4. İlgili Makamların Tutumu.............................................................59xi
Üçüncü Bölüm
MAKUL SÜREDE YARGILAMA YAPMA YÜKÜMLÜLÜĞÜNE İLİŞKİN OLARAK İÇ HUKUK SİSTEMİNDE ETKİN BİR ÇARE OLUŞTURMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ
I. AVRUPA İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİ'NİN
13. MADDESİNİN ÖNGÖRDÜĞÜ ULUSAL DÜZLEMDE MAKUL SÜREDE YARGILAMA YAPMA YÜKÜMLÜLÜĞÜNE İLİŞKİN OLARAK ETKİN BİR ÇARE OLUŞTURMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ ..........................................67
A. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin 6. Maddesinin 13. Maddesi İle İlişkisi .................................................................................67
B. Makul Sürede Yargılama Yapma Yükümlülüğüne İlişkin Olarak İç Hukuk Sisteminde Yer Alacak Etkin Çarenin Haiz Olması Gereken Nitelikler .........................................................74
1. Önleyici Niteliği Haiz Olmak .......................................................78
2. Tamir Edici Niteliği Haiz Olmak.................................................89
II. AVRUPA İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİ'NİN 6. MADDESİNİN 35. MADDESİ İLE İLİŞKİSİ..................................... 94
III. YARGILAMA FAALİYETİNİN MAKUL SÜRE İÇERİSİNDE GERÇEKLEŞTİRİLMEMESİ VE BU BAĞLAMDA AİHS'NİN 41. MADDESİ .............................................. 97
SONUÇ.................................................................................................................101
İSTATİSTİKLER.............................................................................................. 103
KAYNAKÇA ...................................................................................................... 121
AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİ KARARLARI LİSTESİ................................................................................................................ 133
AVRUPA İNSAN HAKLARI KOMİSYONU KARARLARI LİSTESİ................................................................................................................ 139
Mükerrem Onur BAŞAR ( İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medeni Usul ve İcra İflas Hukuku Anabilim Dalı Araştırma Görevlisi )
- Makul Sürede Yargılanma Hakkı
- Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin 6. Maddesi Bağlamında Makul Sürede Yargılanma Hakkı
- Makul Sürede Yargılama Yapma Yükümlülüğüne İlişkin Olarak İç Hukuk Sisteminde Etkin Bir Çare Oluşturma Yükümlülüğü
ÖNSÖZ .................................................................................................................. v ii
İÇİNDEKİLER......................................................................................................ix
K ISA LTM A LA R................................................................................................xiii
GİRİŞ.........................................................................................................................1
Birinci Bölüm
MAKUL SÜREDE YARGILANMA HAKKI I. MAKUL SÜREDE YARGINLAMA HAKKINA GENEL BAKIŞ.................................................................................................................3
A. Türk Hukuku'nda Makul Sürede Yargılanma Hakkı......................13
B. Alman Hukuku'nda Makul Sürede Yargılanma Hakkı .................18
C. Avusturya Hukuku'nda Makul Sürede Yargılanma Hakkı........... 23
İkinci Bölüm
AVRUPA İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİ'NİN 6. MADDESİ BAĞLAMINDA MAKUL SÜREDE YARGILANMA HAKKI
I. AVRUPA İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİ'NİN 6. MADDESİ BAĞLAMINDA MAKUL SÜREDE YARGILAMA YAPMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ ........................................ 25
A. Medeni Hak ve Yükümlülüklere İlişkin Uyuşmazlık.................... 25
İÇİNDEKİLERx
B. Medeni Hak ve Yükümlülüklere İlişkin Uyuşmazlığın Karara Bağlanmasında Geçen Süre.................................................... 30
1. Değerlendirmeye Esas Alınacak Sürenin Başlangıç Anı.........31
2. Değerlendirmeye Esas Alınacak Sürenin Bitiş Anı................. 36
a. Eda Dâvaları Bakımından Değerlendirmeye Esas Alınacak Sürenin Bitiş Anı..................................................... 38
b. Tespit Dâvaları Bakımından Değerlendirmeye Esas Alınacak Sürenin Bitiş Anı......................................................39
c. İnşai Dâvalar Bakımından Değerlendirmeye Esas Alınacak Sürenin Bitiş Anı..................................................... 40
C. Medeni Hak ve Yükümlülüklere İlişkin Uyuşmazlığın Karara Bağlanmasında Geçen Sürenin Makul Olup Olmadığının Değerlendirilmesinde Kullanılan Kriterler.............41
1. Dâvanın Karmaşıklığı .....................................................................43
a. Dâva Malzemesinin Karmaşık Olması................................ 44
(1) Dâva Malzemesinin Bir Bölümünü Teşkil Eden Maddi Vakıaların Karmaşık Olması .......................................... 44
(2) İspat Araçlarının Karmaşık Olması .............................. 48
b. Uygulanacak Hukuk Kurallarının Karmaşık Olması...... 49
c. Diğer Hususlar.......................................................................... 50
2. Tarafların Sürat ile Hüküm Elde Etmesinde Özel Bir Menfaatinin Olup Olmadığı..........................................................51
3. Başvurucu Tarafın Tutumu........................................................... 54
4. İlgili Makamların Tutumu.............................................................59xi
Üçüncü Bölüm
MAKUL SÜREDE YARGILAMA YAPMA YÜKÜMLÜLÜĞÜNE İLİŞKİN OLARAK İÇ HUKUK SİSTEMİNDE ETKİN BİR ÇARE OLUŞTURMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ
I. AVRUPA İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİ'NİN
13. MADDESİNİN ÖNGÖRDÜĞÜ ULUSAL DÜZLEMDE MAKUL SÜREDE YARGILAMA YAPMA YÜKÜMLÜLÜĞÜNE İLİŞKİN OLARAK ETKİN BİR ÇARE OLUŞTURMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ ..........................................67
A. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin 6. Maddesinin 13. Maddesi İle İlişkisi .................................................................................67
B. Makul Sürede Yargılama Yapma Yükümlülüğüne İlişkin Olarak İç Hukuk Sisteminde Yer Alacak Etkin Çarenin Haiz Olması Gereken Nitelikler .........................................................74
1. Önleyici Niteliği Haiz Olmak .......................................................78
2. Tamir Edici Niteliği Haiz Olmak.................................................89
II. AVRUPA İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİ'NİN 6. MADDESİNİN 35. MADDESİ İLE İLİŞKİSİ..................................... 94
III. YARGILAMA FAALİYETİNİN MAKUL SÜRE İÇERİSİNDE GERÇEKLEŞTİRİLMEMESİ VE BU BAĞLAMDA AİHS'NİN 41. MADDESİ .............................................. 97
SONUÇ.................................................................................................................101
İSTATİSTİKLER.............................................................................................. 103
KAYNAKÇA ...................................................................................................... 121
AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİ KARARLARI LİSTESİ................................................................................................................ 133
AVRUPA İNSAN HAKLARI KOMİSYONU KARARLARI LİSTESİ................................................................................................................ 139
