^#smrgSAHAF Mehasinül - Asar ve Hakaikül - Ahbar - 1994

I. Bölüm:
Ahmed Vasıf Efendi'nin Hayatı
Vâsıf'ın ilk devirleri
Esâreti mes'elesi
Vâsıf'ın devlet hizmetine girişi
Matbaa-i âmire nâzırlığı
Vak'anüvisliğe tayini
Vâsıf Efendi'nin İspanya sefâreti
1787 seferine iştiraki
Sürgüne gönderilmesi
Vâsıf Efendi'nin üçüncü vak'anüvisliği
Reisülküttâblığı
Vâsıf Efendi'nin ölümü, şahsiyeti ve şâirliği
II. Bölüm:
Ahmed Vasıf Efendi'nin Tarihi Eserleri
III. Bölüm:
Ahmed Vasıf Efendi'nin Tarihçiliği ve Tarih Görüşü
Vâsıf'ın kaynakları
Çeşitli kütüphânelerdeki yazma Vâsıf tarihi nüshaları
Ahmed Vasıf Efendi'nin diğer eserleri
Vâsıf tarihinden batı lisanlarına yapılan kısmî tercümeler
1196-1201 yıllarına ait vasıf tarihlerinin özellikleri

Sunduğum eser, vaktiyle doktora tezi olarak ele alıp, 1970 yılında tamamladığım ve sonradan gözden geçirdiğim vak'anüvis Ahmed Vâsıf Efendi'nin eseridir. Çalışmalarımın birinci safhası, Ahmed Vâsıf Efendi'nin devlet hizmetinde aldığı görevlere ayrılmıştır. Vâsıf Efendi, rûznâmçecilik, kalyonlar kâtibliği, Anadolu muhasebeciliği ve baş muhasebecilik gibi önemli sayılabilecek hizmetlerle idarî tecrübesini artırmıştır. Müverrihimiz, zaman zaman tayin edildiği mütâreke ve sulh görüşmelerinde söz sahibi olduğu gibi, Ziştovi muahedesinin hükümlerinin tatbiki gibi görevleri de ifâ etmiştir. Devletin dış işlerinde tecrübe sahibi olarak Madrid'e elçi de tayin edilen Vâsıf Efendi, re'isülküttâlık gibi önemli bir makamı dahi işgal etmiştir. Matbaanın tekrar kuruluşunda gösterdiği gayretlerin ise, Türk matbaacılığı tarihinde önemli bir yeri vardır. Zaman zaman aldığı bu görevler yanında onun aslî görevi vak'anüvislik olmuştur. Gerek I. Abdülhamid (1774- 89)'in gerek III. Selim (1789-1807)'in vak'anüvisliğe azamî önem vermeleri, Vâsıf Efendi'nin bu mevkide devamlılığını sağlamıştır. Nitekim, Vâsıf'ın elli yılı aşan bir devrenin tarihini kaleme almış olması, vak'anüvisliği dışında kalan devrelerin vak'alarının da ona yazdirtılması, tarih yazıcılığının takdir kazanmış olmasındandır. Vâsıf Efendi'nin bu hizmetlerine âit çeşitli vesikaları birinci safhada yeri geldikçe belirtilmiştir. -Dr. Mücteba İlgürel (Önsözden)