^{#smrgKİTABEVİ} Milli Mücadele Döneminde Rize - 2004

I. Dünya Savaşı'ndan sonra yapılan 1918 tarihli Mondros Mütarekesi ile yıllardan beri süregelen "Şark Meselesi", emperyalist güçlere göre son çözümüne ulaşmış, Türklerin Balkanlar'dan, Anadolu'dan atılıp, Orta Asya'nın bozkırlarına sürmenin saati geldiği kanısına varılmıştı. Bu aşamada Türkler, önlerinde var olmak ya da yok olmak gibi iki seçenekten başka bir çıkar yola sahip değillerdi.

Mondros Mütarekesi'ni izleyen günlerde başlayan haksız işgaller, onur kırıcı davranışlar, milletin vicdanında derin yaralar açmış ve bu adaletsizliklere karşı duyulan tepki, Müdafaa-i Hukuk'a giden yolu hazırlamıştır. Millî Mücadele döneminde, Anadolu'nun her tarafı topyekün bir mücadeleye girmiştir. Millî Mücadele, Türklerin, bağımsız yaşama hakkını devam ettirmek için işgalci ve saldırgan güçlere karşı verdiği millî bir mücadeledir.

Eser hazırlanırken, Rize'nin Millî Mücadeledeki rolünü bütünüyle ele alan bir araştırmaya rastlayamadık. Çalışmamıza konu aldığımız Rize ilinin sınırları, hemen hemen Millî Mücadele yıllarındaki Lazistan Sancağını kapsamaktadır. Sınırları belli olan bu mekân içerisinde Milli Mücadele döneminde, düşmanın işgal hareketleri, buna karşı halkın tutum ve davranışı, Müdafaa-i Hukuk Cemiyetleri ve faaliyetleri, Millî mücadeleye zarar verici fikir ve davranışları ve bunlara karşı alınan tedbirler ile Türk milletinin zafere ulaşıncaya kadar geçen zaman içerisindeki faaliyetlerinde, Rize'nin durumu ve Rizelilerin katkıları gibi konulan ele aldık. Konulan incelerken olaylara kronolojik sıra ile siyasî ve sosyal-tarih perspektifinden baktık. (Önsöz'den)