^{#smrgKİTABEVİ} Mısır Mısırlılarındır: İngiliz İşgaline Karşı Osmanlı Hilafeti -

Mısır'daki İngiliz işgaline karşı ortaya çıkan Millî Hareketin sloganıydı. "İşgal bitmeden uzlaşma yok" bu hareketin temel düsturuydu. Muhammed Ferid, işgal karşıtı girişimlerin en etkin simalarından birisiydi ve 1908'den sonra direniş hareketinin siyasal uzantısı el-Hizbü'l-Vatanî'nin başkanlığını yapmıştı. Koşulların dayatmasıyla 1912'de ülkesi Mısır'dan ayrılan Ferid, İstanbul'a gelmiş ve Osmanlı Devleti'nin bayrağı altında işgale karşı direniş konusunda yardım ve destek arayışında bulunmuştu. Muhammed Ferid'in bu dönemde kaleme almış olduğu ve yüzyıl başındaki olayları kapsayan hatıratı; mensubu olduğu işgal karşıtı Millî Hareket ve bu hareketin siyasî uzantısı olan el-Hizbü'l-Vatanî'nin gerek içyapısı, gerekse de dönemin çeşitli siyasî aktörleriyle (İngiltere, Osmanlı Devleti, Mısır Hidivi, İttihat ve Terakki Cemiyeti, Said Halim Paşa, Almanya, Fransa vb.) ilişkileri, Parti'nin önemli şahsiyetleri, öğrenci hareketleri, yayın ve uluslararası konferanslar gibi faaliyetleri konusunda zengin bir malumat sunmaktadır. Mısır meselesi, dönemin uluslararası siyasetinin değişmez gündem maddeleri arasında yer aldığından, hatırat sadece Mısır'daki mahallî bir hareketin değil, yüzyılın başındaki uluslararası siyasî gelişmelerin dinamikleri konusuna da ışık tutmaktadır.