^#smrgSAHAF Muasır Fransız Psikolojisi -

Bu eser merhum Théodule Ribot ile olan bir konuşmamızdan başlar. Bir gün, muasır İngiliz ve Alman psikolojilerinin kendisi gibi yüksek bir ruhiyatçıda müverrihini bulmak saadetine mazhar olduğunu, halbuki Fransız psikolojisi, kendi müverrihini talim garip bir haksızlığıyla, hâlâ beklemekte bulunduğunu söylerken, Ribot, bunu yazmak vazifesini üzerimize almağı tavsiye etmek lutfunda bulunmuştu.

Bu tavsiyeyi yapalı on bir yıl oldu. Senelerce devamlı çalışmalar isteyen uzun araştırmalar bugün bitti. Kendilerinden bahsedilecek bütün ruhiyatçıların yazıları, kronolojik bir sıra takip edilerek ve fikirlerinin tevlit ettiği münakaşalar gözden geçirilerek, tetkik olundu; nihayet Revue Philosophique'in kuruluşundan beri bu mecmuada ilmî psikolojiye dair neşr edilen bütün mesaî elekten geçirildikten sonra neticelerinin tasnif ve hulâsa edilmek suretiyle bildiril nesi denendi.

Maine de Biran'dan 1914 yılına kadarki Fransız psikolojisinin tam ve mufassal bir tarihi o kadar hacimli oldu ki, bunu tabetmek teşebbüsünü, içinde bulunduğumuz ahvale bakarak, düşünmeğe cesaret edemedik. Bunun için Ribot'nun iki tarihî eserinde kabul etmiş olduğu çerçeve içinde kalmağa ve bu kitabımızı onlara bir ek olmak üzere daha kısa tutmağa mecbur olduk.

Ribot'nun kabul ettiği plânı takip ederek esaslı noktalarını aydınlatmak suretiyle başlıca ruhiyatçıların sadece ana fikirlerini gösterdik: Yalnız tek bir mektebe bağlanmayarak muhtelif bütün temayülleri, karşılıklı tesirleri ve hepsini Fransız düşüncesinin hâkim karakterlerine bağlıyan ilham vahdetini keşfetmeğe çalışarak nazarı dikkate aldık.

Bu araştırmalarımızın neticelerini ilk defa 1919 yılının yazında, Barcelone'da, felsefe semineri tarafından tertip edilen dersler arasında göstermiştik. (Önsözden)