^#smrgSAHAF Ortaçağ'da (12. yy.) İki Yahudi Seyyahın Avrupa, Asya ve Afrika Gözlemleri: Üç Kıtada Ekonomik, Siyasi, Sosyal İlişkiler, Azınlıklar, Dini Kurumlar ve Haçlı Seferleri -

XVI. asır gibi çok erken dönemlerden itibaren Batı dillerine tercüme edilmeye başlayan seyahatnamede seyyahlar, İspanya'dan başladıkları yolulukları sırasında Roma, Yunanistan, Konstantiniye (İstanbul) , KIbrıs gibi eski Roma ve Bizans'a ait önemli şehirleri gezmiş ve bu şehirlerin tarihi mekanları, ticari ve sosyo-kültürel yapıları hakkında önemli bilgiler vermişlerdir. Seyahatnamede Bizans'ın vergi gelirlerinden, Hipodram'da düzenlenen gladyatör düellolarına kadar Bizans tarihiyle ilgili çok çeşitli bilgiler bulmaktayız. Seyahat Filistin'de haçlı işgalinin devam ettiği bir zamanda yapıldığı için, seyahatnamede o dönemde Haçlıların kutsal topraklardaki bazı yerleşim birimlerine (St.Abram de Bron gibi) verdiği adlar veya diğer bazı olaylar hakkında bir takım bilgiler de bulmak mümkündür ki bu Filistin tarihi açısından büyük önem taşımaktadır. Seyyahlar gezdikleri yerlerde yaşayan Yahudiler'in nüfüsü, meslek ve kazanç yolları, mabetleri (sinagoglar), eğitim-öğretim kurumları, mezarları ve ziyaretgahları ile cemaat liderleri gibi, Yahudilerin ortaçağda dini, ticari, sosyal ve kültürel hayatının değişik yönleriyle ilgili çok değerli bilgiler sunmaktadır. Bu yönüyle seyahatname ortaçağ seyahatlerinin tipik özelliğini taşımaktadır. Seyahatnamelerde Türk ve İslam tarihiyle de ilgili bilgiler bulmaktayız. İfadelerden, Nİşabur ve çevresinde yaşayan Yahudiler'in Oğuzlar'la iyi ilişkiler içerisinde olduğunu anlıyoruz. Seyyahların büyük İslam şehirleri (Bağdat, Dımeşk, İskenderiye vb.) hakkında verdikleri bilgilerin, tarih bilgilerimize çok önemli katkıları olacağı kanaatindeyiz. Örneğin Abbasi halifesi el-Müstencid'in (555/1160) Yahudi dinine vakıf olduğu ve İbranice'yi okuma yazma derecesinde iyi bildiği gibi bilgiler, hem İslam, Dinler ve Mezhepler Tarihi hem de Yahudi tarihi açısından orjinallik ihtiva etmektedir.