^{#smrgKİTABEVİ} Şiiliğin Kamu Hukuku Anlayışı -

Bu çalışma üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde şii dünyasında geçmişten günümüze kadar şii fakihler ve düşünürlerin devlet teorilerini ele alarak şiiliğin kamu hukukunun belli noktaları açıklanmağa çalışılmıştır. Bu bölümde şiiliğin devlet teorileri ile diğer devlet teorilerinin benzerlikleri ve farklılıkları kıyaslanarak çalışılmıştır. Bununla birlikte bu bölümde şiilikte gücün kaynağı ve meşruiyetinin temelleri belirtilmeye çalışılmıştır. Bu bölümde teorilerin ve görüşlerin toplumdan ve zamanın koşullarından nasıl etkilendiği açıklanmıştır. Aynı zamanda din ve siyasetin ilişki si şiilik açısından belirtilmiş ve ondan çıkan farklı sonuçlar değerlendirilmiştir. Devamında velayet meselesi derin ve farklı bir şekilde her teorinin içinde tartışılmıştır. Bu bölümde düşüncelerin batı kaynaklı sistemlerin (Örneğin cumhuriyet sistemin) içerisinde nasıl ele alındığı değerlendirilmiş ve bu mevzunun nasıl şiirleştirildiği açıklanmıştır. Dünyada yaşayan (İranlı, Lübnanlı ve Iraklı) şii fakihlerin düşünceleri ortaya çıkış tarihleri dikkate alınarak sıralanıp değerlendirilmiştir.

Bu kitabın ikinci ve üçüncü bölümünde şii kamu hukuku dikkate alınarak şii toplumunda var olan kişilerin hakları ve ödevleri belirtilmeğe çalışılmıştır. Bu esnada şiilikte kamu ahlakı, kamu yararı, kamuoyu, kamu alanı, temel haklar ve özgürlükler vs. konular yoruma bağlanmıştır. Bu bölümlerde konulara örnek göstermek amacıyla ve konunun rahat anlaşılması için İran toplumundan, hukukundan ve siyasetinden bazı örnekler incelenmiştir. Çünkü şii dünyasında İran İslam Cumhuriyeti ilk kez şii düşünceleri doğrultusunda şii devleti olarak kurulmuştur.

Çalışmamızı okurken dipnotları da dikkate almanızı önemle rica ediyoruz. Çünkü bazı konuların ve kavramların Arapça-Farsça kökenli olması sebebiyle, Türkçede de onlara farklı anlam atfedilmesi ve ya karşılığının tam olarak bulunmaması nedeniyle, dipnotların yararlı olacağı kanaatindeyiz.

Bu eserde şeriattan, fıkıhtan, fıkhî usul ilminden vb. yerlerden farklı terminolojilerin ele alınması ve farklı doktrinin değişik düşünceleri ve içtihadı; yazmayı, okumayı ve anlamayı oldukça zorlaştırmıştır. Şiiliğin oluşumu ve tarihi, fakihlerin düşünceleri, şii siyasal tarihi, usul ilminin tartışmaları, fıkhın terminolojileri vb. konular hepsi iç içe ve birbirine bağlıdır ve her biri ile ilgili çeşitli kaynaklar bulunmaktadır. Bu eserde gerekli gözüken konularda eksiklikler dipnotlarda açıklanmıştır. Ama bunu bildirmemiz de yarar var, bazı konular sadece bir dipnot ve bir açıklamayla anlaşılmayacak ve onu gidermek için asıl kaynakların tüketilmesi gerekecektir.

Şii hukuku, Roma hukuku veya batı kaynaklı okullardan çıkan hukuklardan farklıdır. Şii hukuku diğer İslam mezheplerinden kaynaklanan hukuklardan bile farklıdır. Şii hukuku İran İslam Cumhuriyeti' nin Hukuku anlamına gelmemektedir. Çünkü şiilik İran'la sınırlı olan bir mezhep değildir. Bu hukuk kendine özgü sisteme, içeriğe ve usule sahiptir. Bu eserde İran İslam Cumhuriyeti Hukuku ve anayasası vs. açıklanmamaktadır. Ayrıca bu hukuku açıkladığımızda yazım planın bile şii esasları doğrultusunda düzenlendiğimiz görülecektir.