Şorlar, güneybatı Sibirya'da yaşayan küçük bir Türk grubudur. Günümüzde Şorların önemli bir kısmı, Kemerova bölgesinde yaşamaktayken bir kısmı, 1940'lardan itibaren Hakas Otonom bölgesi içine dâhil edildikleri için, Hakasların içinde yaşamakta ve onların bir kolu olarak bilinmektedirler. XIX. yüzyıla kadar Demirci (Kuznetsk) Tatarları, Kondom Tatarları veya Mrass Tatarları diye adlandırılan bu küçük Türk boyuna Şor adını ilk defa büyük âlim Radlof vermiştir.
Şor Kahramanlık Destanları adını taşıyan çalışmamız, "Giriş", "Metinler", "Kaynaklar" ve "Umumî Dizin" bölümlerinden oluşmaktadır. Çalışmamızın "Giriş" bölümünde öncelikle Şor destanları üzerinde yapılan araştırmalar hakkında bilgiler verilmiştir. Sonra Şor destancılık geleneği; şekil, motif, destancı, anlatım teknikleri, şiir sanatı, konu ve motifler açısından ele alınarak incelenmeye çalışılmıştır.
Çalışmamızın "Metinler" bölümünde on beş Şor destan metnine yer verilmiştir. Destan metinlerinin "Kan Pergen", "Kara Kan", "Oğlak", "Altın Taycı", "Karattı Pergen", "Ay Mögö", "Altın Ergek" ve "Aran Taycı" adındaki sekizi Radlof'un kısaca "Proben" olarak tanınan "Proben Der Volkslitteratur der Türkischen Stamme Süd-Sibiriens" (Sen Petersburg, 1866) adlı eserinin 1. cildinden; "Altın Sırık", 1998 yılında Novosibirsk'te basılan "Şorskie Geroiçeskie Skazaniya" adlı eserden; diğerleri ise Dırenkova'nın 1940 yılında Moskova-Leningrad'da yayımlanan "Şorskiy Folklor" adlı çalışmasından alınmıştır. Radlof'un eserinden alınan destan metinleri daha önce Türkiye'de yayımlanmıştı. Fakat biz, bu metinleri yeni bir üslupla ve Şor Türkçesi orijinallerinden yeniden aktarmayı uygun gördük. Zaten karşılaştırılınca aradaki fark da görülecektir.
Şor Kahramanlık Destanları adlı bu çalışmamızla, hem Şor kültürüyle ilgili bu eksikliği az da olsa gidermeyi, hem de Türk destancılık geleneği içinde önemli bir yere sahip olan Şor Türklerinin destancılık geleneğini ve bazı destanlarını Türkiyeli araştırıcıların ilgisine sunmayı amaçladık. (Arka kapaktan)
Şorlar, güneybatı Sibirya'da yaşayan küçük bir Türk grubudur. Günümüzde Şorların önemli bir kısmı, Kemerova bölgesinde yaşamaktayken bir kısmı, 1940'lardan itibaren Hakas Otonom bölgesi içine dâhil edildikleri için, Hakasların içinde yaşamakta ve onların bir kolu olarak bilinmektedirler. XIX. yüzyıla kadar Demirci (Kuznetsk) Tatarları, Kondom Tatarları veya Mrass Tatarları diye adlandırılan bu küçük Türk boyuna Şor adını ilk defa büyük âlim Radlof vermiştir.
Şor Kahramanlık Destanları adını taşıyan çalışmamız, "Giriş", "Metinler", "Kaynaklar" ve "Umumî Dizin" bölümlerinden oluşmaktadır. Çalışmamızın "Giriş" bölümünde öncelikle Şor destanları üzerinde yapılan araştırmalar hakkında bilgiler verilmiştir. Sonra Şor destancılık geleneği; şekil, motif, destancı, anlatım teknikleri, şiir sanatı, konu ve motifler açısından ele alınarak incelenmeye çalışılmıştır.
Çalışmamızın "Metinler" bölümünde on beş Şor destan metnine yer verilmiştir. Destan metinlerinin "Kan Pergen", "Kara Kan", "Oğlak", "Altın Taycı", "Karattı Pergen", "Ay Mögö", "Altın Ergek" ve "Aran Taycı" adındaki sekizi Radlof'un kısaca "Proben" olarak tanınan "Proben Der Volkslitteratur der Türkischen Stamme Süd-Sibiriens" (Sen Petersburg, 1866) adlı eserinin 1. cildinden; "Altın Sırık", 1998 yılında Novosibirsk'te basılan "Şorskie Geroiçeskie Skazaniya" adlı eserden; diğerleri ise Dırenkova'nın 1940 yılında Moskova-Leningrad'da yayımlanan "Şorskiy Folklor" adlı çalışmasından alınmıştır. Radlof'un eserinden alınan destan metinleri daha önce Türkiye'de yayımlanmıştı. Fakat biz, bu metinleri yeni bir üslupla ve Şor Türkçesi orijinallerinden yeniden aktarmayı uygun gördük. Zaten karşılaştırılınca aradaki fark da görülecektir.
Şor Kahramanlık Destanları adlı bu çalışmamızla, hem Şor kültürüyle ilgili bu eksikliği az da olsa gidermeyi, hem de Türk destancılık geleneği içinde önemli bir yere sahip olan Şor Türklerinin destancılık geleneğini ve bazı destanlarını Türkiyeli araştırıcıların ilgisine sunmayı amaçladık. (Arka kapaktan)
-
Satıldı
