^{#smrgKİTABEVİ} Sümerlerden Günümüze Eğitim: İlk ve Ortaçağ -

Erkin devamını sağlayabilmek için gerektiğinde toplumu eğitim yoluyla benliğinden koparmak, hakikatten uzaklaştırmak ve bilgisiz bırakmak iktidarların en önemli görevi olabilir mi? sorusu felsefi bir anlam derinliği taşımayabilir. Firavunlar tanrı olduklarını düşünüyorlardı; bu düşüncenin tek başına herhangi bir anlam ve değeri yoktu. Buna anlam katan şey, başkalarının onu ilâh olarak görmeleri ve bunu kabul etmeleriydi. Bunun gerçekleşmesi, halkın bilgi düzeyinin firavunun tanrı olduğunu kabul edecek seviyede tutulmasına bağlıydı. Gerçi vezirler, tapınak görevlileri, rahipler ve yönetici sınıfı bu tanrının ne kadar tanrı olduğunu biliyorlardı,. fakat tanrının lanetine uğramaktansa, onun nimetlerinden yararlanma isteği insan doğasına çoğu zaman daha uygun düşerdi. Günümüz eğitiminin amaç ve anlayışlarının Ortadoğu'daki yansımasını dikkatli bir analizden geçirdiğimizde, neyi kast ettiğimiz anlaşılmaktadır. Sümer, Mısır ve Çin medeniyetlerinin gelişim süreci binlerce yılla ifade edilirken, ilhamını Mesaj'dan alan ve 300 yıl gibi oldukça kısa bir sürede zirveye çıkan İslâm medeniyetinin önünü kesen barikatlar nelerdi? 7. yüzyıldan başlayarak 11.yüzyıla kadar her türlü bilim kolunda bütün dünyaya örneklik oluşturan o dinamizmin hız kesmesi, ardından duraklaması ve nihayet birikimini haramilere kaptırmasındaki sebeplerin üstünü kapatma gayretimiz, akidemizin lekelenmemesi için midir? Haklı olarak, Haçlı ve Moğol barbarlıkları, Müslümanların bilimde gerilemeye başlamalarında iki önemli sebep olarak gösterilebilir. Öte yandan felsefede gerilemenin Gazâlî ile başladığı, Müslümanlardaki araştırma ruhuna en büyük darbenin tasavvuftan geldiği düşüncesi sadece bir fitne midir? İslam'ın ilk yüzyılında Araplar arasında tasavvuf diye bir şey bulunmuyordu. Din ile hiçbir ilişkisi bulunmayan matematik gibi önemli bir bilim dalını iman için tehlikeli gören paranoyak bir yaklaşımın günümüze kadarki olumsuz etkisi'göz ardı edilebilir mi? Bir sûfinin kalem darbeleriyle yıkılacak kadar-temelsiz ve zayıf olduğuna inanmadığımız o yaratıcı felsefeyi yıkan başka sebeplerin de olduğu muhakkaktır. Öyle bir yıkım ki, Doğu'yu sonsuza kadar haramilerin bilgi kırıntılarına muhtaç edecek gibi görünmektedir.