^#smrgSAHAF Tanzimat Dönemi Osmanlı Sanayii ve Sanayileşme Politikası -

Çağımızda sanayi, toplumların refah seviyelerinin belirlenmesinde, saygınlık kazanmasında ve uluslararası ilişkilerde rol oynayan önemli bir faktördür. Ülkelerin gelişmiş, azgelişmiş ve gelişmemiş gibi tasnifi de gerçek anlamda sanayi güçlerine göre yapılan bir ayırımdır. Ülkemizde de sanayileşme, Türkiye'nin baştan başa sanayi tesisleriyle donatılması, hükümetlerin politikalarındaki temel hedeflerden birini teşkil etmiştir.

Tanzimatla birlikte sanayileşmemiz yeni bir veçheye bürünerek, Batı'nın fikir ve düşünce hayatının alınmasına paralel olarak üretim ve geliri artıracak Batı iktisadi sisteminin ülkemize getirilmesi şeklinde tezahür etmiştir. Bu bakımdan Tanzimat aynı zamanda sanayiide Batılılaşma, başka bir deyişle Batı tipinde kalabalık işçi istihdam eden müesseselerin kazandırılmaya çalışıldığı bir dönem olmuştur. Geniş bir yapı değişikliğini gerektiren bu girişim maalesef tam hedefine ulaşamamıştır. Ancak Cumhuriyetten sonra meyvelerini verecek olan girişimlerin ilk adımını oluşturmuştur.

Kitap esas itibariyle Osmanlı sanayiinin çöküşü ve alınan tedbirler olarak iki kısımdan ibarettir. Sanayi gerçekten geniş kapsamlı bir olgu ise de, o zamanki Osmanlı sanayi sektörlerine sadık kalınarak sadece ülkede yaygın olan birkaç branş üzerinde durulmuştur.

Kitap ulaşılabilen çeşitli kaynaklar taranarak hazırlanmıştır. Kaynakların toplanmasında, müsvettelerin daktilo edilmesinde yakın yardım ve teşvikini gördüğüm Sevgili Eşim Gülsen'e, değerli arkadaşlarıma, öğrencilerime ve Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları Yöneticilerine teşekkür ederim. -Prof. Dr. Rifat ÖNSOY (Önsözden)