^#smrgSAHAF Türk Deniz Ticareti ve Türkiye Denizcilik İşletmeleri Tarihçesi, Cilt 2 - 1999

Tarihin hemen her çağında denizler, birleştirici niteliğinden ötürü uygarlıkları, ülkeleri birbirlerine yaklaştıran, kültür alışverişini sağlayan, sosyal, ekonomik ve teknik alanlarda meydana gelen gelişmeleri yaygınlaştıran, devletlerarası siyasi ilişkileri düzenleyen önemli bir unsur oluşturmuşlardır. Çünkü, denizler insan topluluklarının ortak yurdu olan toprakları saran ve karayollarının bittiği yerlerde birleştirici özelliklerini açıkça ortaya koyan birinci derecede önemli yollardır. Gerçekte, denizler, kara ticaret merkezlerinin, dolayısıyla kara ticaret yollarının bittiği yerler değil, başladığı yerlerdir. İşte; denizlerin bu özelliklerini bilen ve onu akıllıca değerlendiren devletler, daima bir cihan devleti olma yolunda önemli avantajlar sağlamışlar ve kurdukları devletler daha uzun ömürlü ve kalıcı olmuştur. Bunun tersine, denizleri ayırıcı bir etken olarak gören ve politikalarını buna göre ayarlayan devletler, hiçbir zaman uzun ömürlü olamamışlardır.

Ülkemiz, bidayetten beri denizden gerekli avantajları sağlayabilmek için, konuya imkanları nisbetinde önem vermiş ve başarılı sonuçlar almıştır.

Türkiye'de, kamu kesiminde deniz ulaştırmasını üstlenmiş bulunan Türkiye Denizcilik İşletmeleri Genel Müdürlüğünün tarihi, esas itibariyle buhar makinalı gemilerin Türkiye'ye gelişi ile yani 1828 yılından sonra başlar. Ancak bundan evvel de gerek kürekli, gerek yelkenli gemilerle deniz taşımacılığı yapılageldiğinden Türk deniz ulaştırması olarak, dönemi daha çok gerilere götürmek gerekir.

Bu bakımdan, araştırmamızı Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşundan önceki devir ve Cumhuriyet devri olarak iki ana başlık altında sürdürmeyi yararlı gördük.

Cumhuriyet'e kadar olan devir; Selçuklu Devletinden önceki dönem - Selçuklu Devleti ve Anadolu Beylikleri dönemi - Osmanlı İmparatorluğu dönemi olarak üç bölümde ve Cumhuriyet devri ise; 1923'den Denizcilik Bankası T.A.O.'nın kuruluş tarihi olan 1952'ye kadar olan dönem; 1952'den Türkiye Denizcilik İşletmeleri'nin kuruluş yılı olan 1984'e kadar olan dönem ve Türkiye Denizcilik İşletmeleri dönemi olarak üç bölümde ele alınmıştır. İncelemeye esas olan hiçbir dönem ve kısımların başlı başına bir devir oluşturduğu ve bu devirlerin ayrı ayrı incelenmesi ve ortaya çıkarılması Türk Denizciliği bakımından önemi büyük ve gerekli bir olay olacağı, sayfalara sığmayacağı tabiidir. Ama biz başlangıcından bugüne kadar Türk deniz ticaretinin bütününü bir araya toplayabilmek için her dönemle ilgili temin edebildiğimiz bilgileri özet halinde vermeye çalıştık.

Bu dönemler incelemeye tabi tutulurken, o devrelerdeki dünya denizciliği de ele alınarak, mukayeseli bir analiz yapılmaya çalışılmıştır.

Bu konu incelenirken; tarih boyunca yaşamış bulunan Türk beylikleri, hakanlıkları, imparatorlukları ve devletlerinin yerleşim bölgeleri itibariyle komşu devletlerle sanayi, ticaret, denizcilik, ulaşım faaliyetleri ve halkı için sosyal güvenlik ve mal temimatı ile dış münasebetleri; hülasa ekonomik, sosyal ve kültürel yönleri ve benzeri konulan da özet olarak ele alarak toprak, millet, siyasi ve sosyal görüş ve . güvenceler hakkındaki düşünce ve uygulamaları için de fikir vermeye çalıştık.

Coğrafi, iktisadi ve politik durumumuz göz önüne alındığında; denizciliğin, deniz ulaştırmasının, gemi yapım sanayiinin, limancılığın ve Boğaz geçişlerinin ülkemiz için ne kadar büyük bir önem taşıdığı açıkça görülmektedir.

Türkiye Denizcilik İşletmesinin Kuruluşundan bugüne; Devletimizin Türk deniz ticaretine verdiği önem ve teşvikleri de gözönüne alan heyetimizi iddiadan uzak olarak bu güne kadar bu konularda yazılmış belgelerden Sempozyum ve tebliğlerden yazılı basından elde edebildiği bilgiler ışığında geçmişinden günümüze kadar bölüm, bölüm ve konu, konu yazılmış ve yazılmamış Türk denizliciğini derli toplu olarak "Türk Deniz Ticareti ve Türkiye Denizcilik işletmeleri Tarihçesi" adı altında ve iki cilt halinde toplamayı benimsemiş bulunmaktadır. Araştırarak, derleyerek hazırlayıp ortaya koyduğumuz bu Kitap Cumhuriyet devrine kadar olan bölümleri incelemektedir. Bu inceleme Türk Denizciliğine ışık tutacak niteliği taşıyabilirse kendimizi mutlu sayacağız. -Makine Yüksek Mühendisi BAYRAM CAMCI, Genel Müdür Müşaviri (Sunuş'tan)