^{#smrgKİTABEVİ} Ürdün'de Osmanlı Mimarisi - 2010

Ürdün'deki Osmanlı dönemini konu alan bu araştırma, bu güne kadar ihmal edilmiş olan bir sahaya ışık tutmaktadır. Zira Osmanlının Şam ve Kudüs eyaletleriyle ilgili çok sayıdaki çalışma herkesin malumudur. Ancak bu coğrafyanın bir parçası olan Ürdün bölgesi hep kıyıda köşede kalmış durumdadır. Bu durum bölgenin birçok bakımdan fazla gelişememesi anlamına gelmektedir. Osmanlı devleti her ne kadar idari anlamda yüzyıllardır buralarda bulunmasına karşın 19. yüzyılın ikinci yarısından itibaren, yani Tanzimat sonrası şekillenen yönetim anlayışıyla birlikte varlığını hissettirmeye başlamıştır. Bu gelişmeye bağlı olarak, adı geçen bölgelere devleti temsil eden hükümet binaları, medreseler, hastaneler, belediye binaları, postane türündeki hizmet birimleri inşa edilmiştir. İmar faaliyetlerinde 2. Abdülhamid'in devleti yeniden inşa etme teşebbüsünün payı büyük olmuştur.

Bu çalışmada Aclun, Akabe, Ceraş İrbid, Kerek, Kufrance, Ma'an, Salt gibi Ürdün'deki belli başlı şehirler, alfabetik bir sıraya göre ele alınmış ve buralardaki Osmanlı eserleri ayrıntılı bir biçimde incelenmiştir.

Osmanlılar zamanındaki hac güzergahının önemli bölümünü Ürdün oluşturmuştur. Bu yolun Ürdün bölümünde on adet kale yapısının yer alması bunun göstergesidir. Kalelerin hemen hepsi Osmanlılar tarafından inşa edilmiş durumdadır. Bu durum, Osmanlı merkezi yönetiminin hac olayına gösterdiği hassasiyetin sadece mimari örnekliğini teşkil etmektedir.

İÇİNDEKİLER
Ön Söz
Kısaltmalar
GİRİŞ
A- Ürdün'ün Coğrafyası ve Tarihi
B- Ürdün'deki Osmanlı Öncesi İslâmî Döneme Ait Mimari Eserler
1- Camiler ve Mescidler
2- Kasırlar 3- Kaleler
4- Makam ve Türbeler
5- Hamamlar
II- OSMALI DÖNEMİNDE ÜRDÜN'DEKİ YERLEŞİM BİRİMLERİ VE MİMARİ YAPILARI
A- Aclûn
B- Akabe
C- Ammân
1- Mescidu Vadi's-Seyr El-Kebir
2- Hükümet Binası
3- Belediye Binası
4- Postane Binası
D- Ceraş
1- Hamidiye Camii
2- Çarşı
3- Ceraş Değirmenleri
E- İrbid
1- Medrese
2- Saray (Hükümet) Binası
3- Postane Binası
4- Çarşı
F- Kerek
1- Hamidiye Camii
2- Hükümet (Medrese) Binası
G- Ma'ân
1- Hükümet Binası
2- Belediye Binası
H- Mâdabâ
1- Hükümet Binası
2- Belediye Binası
3- Postane Binası
I- Salt
1- Camii Sagîr
2- Camii Kebîr
3- Medresetü's-Salt (Salt Medresesi)
4- Hükümet Binası
5- Ebu Câbir Evi
6- Doğan Evi
J- Ummü'l-Kays (Gadara)
1- Rusan Camii
2- Rusan Evi
3- Malkavi Evi
K- Zerkâ
1- Ebubekir Sıddık Camii
L- Hisbân (Hasbân)
M- Leccun
III- OSMANLI DÖNEMİNDE ÜRDÜN HAC YOLU
A- Osmanlı Surre-i Hümâyun Hazırlıkları ve Hac Yolculuğu
B- Osmanlı Döneminde Ürdün'deki Hac Menzilleri ve Kaleleri
1- Mafrak Kalesi
2- Zerkâ Kasru'ş-Şebib Kalesi
3- Cîze (Zîze-Zîzye) Kalesi
4- Belka (Dab'a) KAlesi
5- Katrana Kalesi
6- Hasâ Kalesi
7- Uneyze Kalesi
8- Ma'ân Kalesi
9- Akabebaşı (Fassua) Kalesi
10- Müdevvere Kalesi
IV- OSMANLILAR ZAMANINDA ÜRDÜN DEMİRYOLU
A- Mafrak İstasyonu (Mahatta)
B- Samra İstasyonu
C- Zerkâ İstasyonu
D- Ammân İstasyonu
E- Kasr İstasyonu
F- Lubban İstasyonu
G- Cîze İstasyonu
H- Belka (Dab'a) İstasyonu
I- Han Ez-Zebîb İstasyonu
J- Sevak İstasyonu
K- Katrana İstasyonu
L- Menzil İstasyonu
M- Hasâ İstasyonu
N- Curuf İstasyonu
O- Uneyze İstasyonu
P- Ma'ân İstasyonu
R- Mudevvere İstasyonu
V- DEĞERLENDİRME
VI- SONUÇ
VII- BİBLİYOGRAFYA