^{#smrgKİTABEVİ} Urfalı Mateos Vekayi-Nâmesi (952 - 1136) ve Papaz Grigor'un Zeyli (1136 - 1162) CİLTLİ - 2019

Bulunduğu coğrafi yöre ve en eski gelenekleri bakımından Ermenistan Doğu dünyasına aittir. Fakat, diğer bir yönüyle Batıya sıkı sıkıya bağlıdır. Zira Hıristiyanlığın getirdiği etik ve bilimsel yenilikleri benimsemiştir.Ermeni literatürü birbirine zıt iki uygarlık sistemini bağdaştırır. Doğunun (İslamiyet'in) bilmediği, kavrayamadığı ve asla kavrayamayacağı mantık yasalarını, anlayış usullerini, analiz ve sentez metotlarını, üslup ve yazı şekillerini, rasyonel olarak hazırlanmış inceleme planlarını, dürüst konuşma yazma sanatını Ermeniler, Yunan düşüncesinden, Hıristiyanlıktan ve dolayısıyla Batı'dan öğrenmişlerdir. - Edouard Dulaurer

I.
Urfa, Mezopotamya ve Şimal Müslüman memleketlerinde şiddetli kıtlık

II.
Araplar, Samosat şehrini Greklerin elinden alırlar

III.
İmparator Romen II. Araplara karşı yürür

IV.
Anabarze'nin ve Haleb'in Araplar tarafından zaptı

V.
Aşot III. Ermenistan tahtına çıkar

VI.
Aşot III.'nun, Ani şehrinde takdis edilmesi. Nicephore Phocas'ın imparatorluğu

VII.
Nicephore'un, Zimisces tarafından öldürülmesi

VIII.
VIII. Ermenistan kralı Gagik I'nin ölümü. Onun iki oğlu Jan (Hovannes)in ve "Cesur" lakaplı Aşot'un rekabeti.

IX.
Cesur Aşot, Ani'ye taarruz etmek üzere yürür

X.
Ermeni şefi Apirat'ın, Dovin'e emir Ebulsevar'ın yanına gitmesi

XI.
Dilernit kralı, Nik mıntakasına akın ederek Bıçni kalesine karşı yürür

XII.
Vasak Pahlavuni'nin ölümü

XIII.
Büyük Demostik Mıleh, Araplara karşı sevkedilir ve Malatya ile diğer birçok şehirleri onların elinden alır

XIV.
Ermeniler, Zimiscese ile bir.sulh muahedesi aktederler

XV.
Zimicese'in Mezopotamya, Suriye ve Filistin'e yaptığı sefer

XVI.
İmparatorun,kral Aşot III.'ye, bu sefere dair gönderdiği, mektup

XVII.
Zimiscese, tacı Romen II'nin oğlu Basile (Vasile)e terkedip kendisi bir manastıra çekilir

XVIII.
İmparator Basile (Vasil) II.

XIX.
Ermeniler, Müslümanlar tarafından kılıçtan geçirilir. Antsevatsik kralı Derenik esir edilir.

XX.
Derenik, Her şehrinden kaçar. Ermeni katolikosu Vahan

XXI.
Bardas Scleras,'ın isyanı. Katolikos İstepanos III

XXII.
Emir Mamlan Ermenistan'a akın eder

XXIII.
Mamlan'ın, Tayk kuropalatı Davit tarafından mağlup edilmesi

XXIV.
Davit'in ölümü

XXV.
Katolikos Khaçi

XXVI.
Bardas Phoeas'ın isyanı

XXVII.
İstanbul'da Ayasofya kilisesi yıkılır

XXVIII.
Bazil'in, Bulgarlara karşı yaptığı harp. Katolikos sargis

XXIX.
Garp Araplarının Antakya'ya karşı yaptıkları sefer. Romalıların, Ermenistan'a yaptıkları taarruz ve tard edilmeleri

XXX.
"Uzun el" lakaplı Arap emirinin Urfa topraklarına yaptığı akın

XXXI.
Kuyruklu yıldız

XXXII.
İmparator Bazil ile Vaspuragan kralı Senekerim arasında aktolunan ittifak

XXXIII.
Bazil'in Bulgarlara karşı yaptığı sefer. Grekler, Paskalya yortusu günü hakkında yanlış yola düşerler.

XXXIV.
Ermeni rahibi Samuel ile Yahudi Mois, Greklerin delillerini çürütürler

XXXV.
Kuyruklu yıldız ve zelzele

XXXVI.
Bazil, Bulgarları itaat altına alır ve onların kralı Alusianus'u zehirle öldürür

XXXVII.
Türkler Ermenistan'a akın ederler

XXXVIII.
Kral Senekerim'in büyük oğlu Davit, Türklere karşı yürür. Katolikos S. Nerses'in kerameti. İmparator Bazil'in ölümü

XXXIX.
Senekerim'in ölümü. Oğlu Davit, ona halef olur

XL.
Gürcüstan kıralı Giorgi I.'nin ölümü, Yerine oğlu Bagarat IV.'nun geçmesi

XLI.
Kostantin IX. kardeşi Bazil'den sonra tahta çıkar. Bunun, dört yıl sonra vukubulan ölümü

XLII.
Kostantin'in halefi olan Romain Argyre, Suriye'ye Araplara karşı yürür. Bunun mağlubiyeti

XLIII.
Araplar, Georges Maniaees tarafından müdafaa edilen Urfa'nın' içkalesini mulıasara altına alırlar