^#smrgSAHAF 1774 Küçük Kaynarca Andlaşması - 2006

Şüphesiz araştırmanın kapsadığı alan çok geniştir. Konu başlığı olarak verdiğim her cümle belki bir Doktora çalışması olabilecek düzeydedir. Bunu dikkate alarak çalışma dört bölüm üzerinde planlandı. Birinci bölümde antlaşmanın oluşum evresi olarak kabul ettiğimiz savaş dönemi olaylarını ve 1772 ve 1773 yılında Fokşan ve Bükreş'teki antlaşma görüşmeleri incelendi. Antlaşma çeşitli badirelerden geçerek 13 yıl yürürlükte kaldı. Antlaşma maddeleri dikkate alındığında bu zaman dilimine damgasını vuran en yoğun olaylar dizisi Kırım meselesi üzerinde cereyan etmiştir. Küçük Kaynarca Antlaşması'nın en çok tartışılan maddelerinden birisi Kırım meselesi ile ilgili madde olduğu için olayların yoğunluğu da dikkate alınarak bu iki bölümde incelendi. Bu nedenle ikinci bölümde, antlaşma, tahlili ve diğer antlaşma maddeleri incelenirken, üç ve dördünce bölümler de Kırım meselesine ayrıldı.

Bu eserin, çoğu olayların aydınlatılmasına ışık tutacağı kanaatindeyim. Tarihçiler arasında hala tartışma konusu olan, İstanbul-Beyoğlu'nda bir Rus-Grek kilisesinin yapılıp yapılmadığı, Ortodokslar üzerinde Rusların himayesinin bu antlaşmayla Osmanlılarca kabul edilip edilmediği veya benzer yorumların kaynaklarının nereden çıktığı konularına bu çalışma ile bir kesinlik kazandırılmıştır. XIX. yüzyıldan itibaren Osmanlı-Rus ilişkileri söz konusu olduğunda yapılan tartışmaların, ifade ettiğim konular üzerinde yoğunlaştığını düşünürsek, eserin ehemmiyeti anlaşılacaktır. (Önsöz'den)

I. Bölüm
1768 -1774 Osmanlı - Rus Savaşı
A - Savaşın Sebepleri
B - Savaşın Başlaması ve Cephelerdeki Durum
1 - Harp İlanı ve İki Devletin Askeri ve Ekonomik Durumu
a - Harp İlanı
b - İki Devletin Askeri ve Ekonomik Durumu
ba - Osmanlı Devleti
bb - Rusya
bc - Savaş İlanı Karşısında Avrupa
2 - Cephelerdeki Durum
a - Kırım Giray'ın Rusya'ya Akın Düzenlemesi
b - Ordunun Hareketi ve Hotin'in Ruslar Tarafından İşgali
c - Eflak ve Buğdan'ın Ruslar Tarafından İşgali
d - Kartal Muharebesi
e - İsmail, Kili, Bender ve İbrail'in İşgali
f - Rusların Akdeniz Harekatı
fa - Balkanlara Yönelik Rus Faaliyetleri
fb - Mora İsyanı
fc - Çeşme Vakası
fd - Limni Muhasarası
g - Rusların İlk Sulh Teklifleri ve Avrupa Devletlerinin Tavassut Girişimleri
h - Cephelerde Durum ve Babadağı Ordugâhının İşgal Edilmesi
ı - Kırım Cephesi
C - Savaşı Sona Erdirme Girişimleri
1 - Rusların İkinci Defa Sulh Teklifleri
a - Yergöğü Mütarekesi
b - Bahr-ı Sefid Mütarekesi
2 - Fokşan Müzakereleri
3 - Bükreş Müzakereleri
4 - Rus Donanmasının Akdeniz'deki Faaliyetleri
5 - Küçük Kaynarca Andlaşmasına Doğru
a - Rusların Tuna Boyu Harekatı
aa - Silistre Muhasarası
ab - Karasu'nun Rusların Eline Geçmesi ve Pazarcık Muharebesi
ac - I. Abdülhamid'in Tahta geçmesi
ad - Rusların Sulh Teklifi
b - Kozluca Mağlubiyeti
c - Şumnu Ordugahının İşgali ve Sulh Teklifinin Kabulü
II. Bölüm
Küçük Kaynarca Andlaşması ve Tatbiki
A - Sulh Görüşmeleri ve Küçük Kaynarca Andlaşması
1 - Sulh Görüşmeleri 107
2 - Küçük Kaynarca Andlaşması112 112
a - Andlaşmanın Tasdiki ve Mübadelesi 119
b - Avrupa Devletlerinin Andlaşmaya Tepkileri 129
c - Andlaşmanın Tahlili 131
B - Rus İşgalindeki Kale, Şehir ve Adaların Osmanlı Devleti'ne Terki, Eflak ve Buğdan 142
1 - Rus Askerlerinin Tuna'nın Sol kıyısına Çekilmesi ve Bu Yöredeki Kale ve Kasabaların Osmanlı Askerlerine Teslimi 143
a - Tuz Çıkarma Meselesi ve Özi'ye Kazak İlticası 148
b - Tombasar Hassı Çekişmesi 153
c - Akdeniz Adaları ve Mora'da Huzurun Sağlanması 157
2 - Eflak ve Buğdan'da Andlaşmanın Uygulanması 159
C - Ticari Faaliyetler ve Konsolosluklar Açılması169
1 - Ticari Faaliyetler 172
a - Aynalıkavak Tenkihnamesinden Sonra Ticari Faaliyetler 176
b - Ticaret Andlaşması 181
2 - Konsolosluklar Açılması 189
D - Esirlerin Serbest BırakılmasıI 198
E - Rusya'ya Verilen Dini İmtiyazlar Meselesi 205
F - Gürcistan'da Osmanlı Rus Nüfuz Mücadelesi 213
1 - Rusya-Gürcistan Andlaşması 219
2 - Açıkbaş Melikinin Ruslara Tabiiyeti ve Açıkbaş Melikliği Meselesi 223
3 - Osmanlı Devleti'nin Gürcistan Politikası ve Rusya'nın Hanlara Yönelik Diplomatik Faaliyetleri 226
4 - Dağıstanlıların Gürcistan'a Akınları ve Osmanlı Devleti'nin Tutumu 229
III. Bölüm
Kırım
A - Andlaşma Sonrası Kırım'da Olsnalı - Rus Nüfuz Mücadelesi
1 - Sahib Giray'ın Kırım Han'ı Seçilmesi
2 - IV. Devlet Giray'ın Hanlığı
3 - Şahin Giray'ın Hanlığı
a - Teşrifat İçin İstanbul'a Heyet Gönderilmesi ve Rus Elçisi ile Mülakat
b - Kırım'daki Faaliyetleri
c - III. Selim Giray'ın Han Olarak Kırım'a Gönderilmesi
d - Kırım Halkının Şahin Giray ve Ruslara Karşı Ayaklan-maları
e- III. Selim Giray'ın Gelmesinden Sonra Kırım'da Siyasî Durum
f - Rusların Kırım'daki Faaliyetleri Karşısında Osmanlı Devleti'nin Aldığı Tedbirler
fa - Anadolu ve Rumeli'den İsmail'e Asker Sevki
fb - Canikli Hacı Ali Paşa'nın Kırım Seraskerliği
fc - Avrupa Devletlerine Beyanname Gönderilmesi
B - Aynalıkavak Tenkihnamesi
C - Osmanlı Devleti'nin Kafkasyadaki Faaliyetleri
1 - Ferah Ali paşa'nın Soğucak Muhafızlığına Atanması
a - Nogayların Kafkasya'da İskanları
b - Kırım'ın İşgalinden Sonra Kafkas Kabilelerinin Osmanlı Devleti ile İlişkileri
c - Bahadır Giray ve Şahin Giray'ın kafkasya'daki Faaliyetleri
2 - İmam Mansur'un Ruslarla Mücadelesi
3 - Ferah Ali Paşa'dan Sonra Soğucak'ta Durum
IV. Bölüm
A- Kırım'ın İstilası ve İlhakı
1 - Osmanlı Devleti'ni Paylaşmaya Yönelik Mohilof Görüşmesi
2 - Rusların Kırım'ı İstilâsı
a - Bahadır Giray'ın Han Seçilmesi
b - Kırım'ın İstilâsı
c - Rusya ve Avusturya Ültimatomu
3 - Rusların Kırım'ı İlhakı
a - İlhakın Osmanlı Devleti Tarafından Tasdik Edilmesi
aa - İlhak Karşısında Avrupa Devletlerinin İzlediği Politikalar
b - Şahin Giray'ın İdamı
B- Kırım'ın İLhakından Sonraki Durum ve Osmanlı-Rus Savaşının Çıkması
1 - Osmanlı Devleti ve Rusya'nın Askeri hazırlıkları ve İhtilafların Çözümü İçin İstanbul'da Görüşmeler Yapılması
a - Kerson Mülakatı
b - Rusya'ya Savaş İlanı
Sonuç
Bibliyografya
Dizin
(İçindekilerden)