^{#smrgKİTABEVİ} 20. Yüzyıl Türk Dünyasında Türk Düşünürleri -

Bu dönemde batılı araştırıcılar da, Türk Dünyasına yakın alaka göstermişlerdir. 1893 yılında Danimarkalı Thomsen, Göktürk Yazıtlarını okumuştur. Macar Vambery ise, İstanbul'dan Çin'e kadar sadece Türkçe kanuşarak seyahat etmiştir. Batıda bu ve benzeri çalışmalar, sadece batı kamuoyunu değil, aynı zamanda Türkiye'deki aydınları da yakından ilgilendirmiştir. Bu ilgi neticesinde Osmanlı Devleti'nin kötü gidişini engellemek amacı ile, ortaya atılan fikir akımları arasına Türkçülük de dahil olmuştur.

Türkiye'de de aydınların bir kısmı imkânlar dahilinde Kırım, Buhara, Kazan, Bakû gibi Türk Dünyası'nın merkezleri ile ilgilenmeye, haberler almaya çalıştıkları gibi, özellikle Kırım'da Dilde, fikirde, işte birlik şiarı ile Gaspıralı İsmail Bey'in neşrettiği Tercüman Gazetesi ile de kenetlenmeye çalışmışlardır. Türk Dünyası'nda gözle görülen bu hareketlenme, Türkiye'ye karşı bir hayranlık ve sevgi seline dönüşmüştür. Bunun bir neticesi olarak, İstanbul'a Türk Dünyası'nın muhtelif bölgelerinden öğrenciler gelmeye başlamıştır.