^{#smrgKİTABEVİ} Adana'nın Kurtuluş Mücadelesi Anıları : Ahmet Remzi Yüregir - 2023

Bu kitap önemli bir tarihi belge özelliği taşımaktadır. Cumhuriyetin kuruluşunun taşları ulusal kurtuluşun içinde döşenmiştir. Kitap da Adana ve Çukurova bölgesinde kurtuluştan kuruluşa giden taşların nasıl döşendiğini tüm ayrıntılarıyla anlatan bir tarihi belgedir. A. R. Yüregir'in torunu T. Z. Yüregir dedesinin hatıratını günümüz Türkçesiyle güncellemiş ve yüzlerce dipnot ekleyerek çeşitli açıklamalarla konuları çok daha anlaşılır hale getirmiştir. Kitap, Mondros Ateşkes Anlaşmasının imzalanmasının ardından Adana'nın Fransızlar tarafından işgal edilmesi ile başlayan ve Adana'nın işgalden kurtuluşu olan 5 Ocak 1922 tarihine dek uzanan bir zaman dilimini kapsamaktadır. Kuvvayı Milliye'nin Adana, Ceyhan, Osmaniye, Tarsus, Karataş, Pozantı, Saimbeyli ve bu yerleşim birimlerine bağlı kırsal ve kentsel bölgelerdeki mücadelesini anlatmaktadır.

İlk bölüm, Birinci Dünya savaşı sonunda Adana ile başlar. İşgalin ilk günlerinde Adana'da yaşananlar ayrıntılı bir biçimde anlatılır. İşgale karşı silah arkadaşı Yozgatlı Ahaveynzade Avni Bey ile Adana ve ardından Yeni Adana gazetelerini kurmaları ve bu gazetelerin kapatılmaları ve A. R. Yüregir'in kadın kılığına girerek Kayseri'ye kaçışı kitapta yer alır. A. R. Yüregir, Kayseri'de Mustafa Kemal Paşa ve Heyeti Temsiliye ile yazışarak Adana Müdafaai Hukuk Cemiyeti'ni kurar. İlk günden itibaren gerek Heyeti Temsiliye ve gerekse cepheler ile olan yazışmalarının bir kopyasını saklar ve aynı zamanda anı defteri tutar. Kilikya Cephesi Genel Kumandanlığının kuruluşunu; bu cephelerdeki savaşları; Sivas Kongresi'nden Ankara'ya dönen Mustafa Kemal Paşa ve kumandanların Pozantı'daki toplantısını; işgal altındayken Adana'da olanları; Adana'daki gizli istihbarat çalışmalarını; kısa süren ateşkes anlaşmasını; Maraş'ın işgalden kurtuluşunu; Adana'ya Heyeti Temsiliye ve Türk Ordusu ile ilgili doğru bilgilerin Yeni Adana Gazetesi ile gizlice ulaştırılmasını; Fransızlarla işbirliği yapan gazetelerle olan mücadeleyi; çeşitli çatışma ve katliamları; Adana tarihinde bir dönüm noktası olan Kaçkaç'ı; Adana'da kurulmak istenen Hıristiyan Cumhuriyetini; Oba çarpışmalarını; Vanlızade ailesinin acı öyküsünü; Kozan ve Haçın'ın Kuvayı Milliye'nin eline geçişini ve son olarak Ankara Antlaşması'na doğru Adana'nın milli mücadele tarihini Ahmet Remzi Yüregir'in kaleminden okuruz. Atatürk'ün milli mücadelede yer alanlardan anılarını yazarak bunların tarihte yerini almasını istemesi üzerine Ahmet Remzi Yüregir, bu anıları ilk kez 1934 yılında Yeni Adana Gazetesi'nde yazı dizisi olarak yayınlamaya başlamıştır. Yazı dizisinin başlangıcında okuyucularından da bu anılarla ilgili kendi tanıklıklarını paylaşmasını istemiştir. Gelen mektupların hepsine yazı dizisi boyunca yer vermiştir. Böylelikle bu anı dizisi Adana ve çevresinde Kurtuluş Savaşı'na tanıklık edenlerin katkılarıyla tamamlanmıştır.