^#smrgSAHAF Akdeniz'in Mor Binyılı: Yapı Kredi Koleksiyonu Bizans Sikkeleri ( The Mediterranean's Purple Millenium ) - 1999

Bir uygarlığa, bir imparatorluğa belirli bir rengin yakıştırılması, insanoğlunun algılama, benzetme ve anımsama alışkanlıklarının bir cilvesi olsa gerek. Neden Osmanlı, İznik mavisiyle simgelenir, Osmanlı dünyasının onca rengi dururken? Türkuaz - Türk rengi - bir renk adı olarak nasıl doğar?Bizans da bu nedenlerle - Roma'dan başlayarak - erguvan ya da mor renkte algılanmış olmalı? Değil mi ki Bizans imparatorları, Sultanahmetteki Büyük Saray'ın Mor Odasında doğar ( bu nedenle Porphyrogennetos sanını taşır ) ve erguvan kaftan giyerlerdi duvarları altın kaplı salonların murassa tahtlarında...

İlk kez Ayasofya'ya girdiğinde "Mor bu!" demiş Louis Kahn. Bense, Ayasofya'ya heyecan içinde girdiğim ilk gün, herhangi bir baskın renk izlenimini aldığımı anımsamıyorum bu baş döndürücü yapıdan. Ama çok sonraları, Ayasofya'da çalıştığım, dehlizlerinde, kubbelerinde dolaşıp, iskelelerine tırmandığım, saatler boyu sessizliğini dinlediğim yıllarda, soluk ve karanlık renklerle boyalı bir Ayasofya imgesinin yavaş yavaş belleğime yerleştiğini gördüm diyebilirim: Mor ya da erguvan! Louis Kahn'ın bir bakışta algıladığı ve tanımladığı bu çağrışım yüklü renk, sanki zamanla açınlandı bana. Ne tuhaf! Bizans imparatorlarının simge rengi, nasıl olmuşsa olmuş, bu yapının kubbelerine, mermerlerine, duvarlarına sinmiş gibiydi...