^#smrgSAHAF Alimcan Barudi: Kişiliği, Fikir Hayatı, İçtimai - Kültürel Emekleri ( Kazanlı Türk Meşhurlarından 3 ) -

Kazan Türklüğünün fikir ve kültür hareketleri alanında büyük gayret harcayan ve kurduğu, zamana uygun medresesiyle Türk -İslâm maarifine pek önemli hizmetlerde bulunan Kazanlı fikir adamı ve terbiyeci ALİM-CAN BARUDÎ Efendi asla unutulmaması gereken Türk büyüklerinden biridir. Barudî'nin "Muhammediye Medresesi"nden açık fikirli ve doğru görüşlü imamlar, aydın ve geniş bilgili muallimler ve düzgün kalemli seçme muharrir ve edipler yetişmiştir: O, yalnız Cemiyet için faydalı adamlar yetiştirmekle kalmayıp, "Usul-ü Cedit" mektepleri için birçok ders kitapları yazıp yayımlamaktan da geri durmamıştır. Asıl bu çabaları ve didinmeleri yüzündendir ki, o, bir yandan Çarlık Hükümetinin kovuşturmalarına uğramış ve hattâ sürgüne gönderilmiş; öte yandan, kendi halkının birtakım "köhneperests"leri tarafından ağır ithamlara ve hakaretlere çarptırılmıştır- Ama 1917 ihtilâlinin vukua gelmelinden sonra kader bilir öz halkı onu Birinci bütün Rusya Müslümanları kurultayında oy birliğiyle seçmek suretiyle Diyanet İşleri Reisliğine (Müftülüğe) getirmiştir. Barudi bu görevine Sovyet devrinde de gayet ağır şartlar altında devam etmiş; elinden geldiği kadar Müslüman Cemiyetine faydalı olmaya çalışmış ve nihayet, son zamanlarda benzeri pek az görülen açlık felâketine uğrayan insanların ıstırabını bir parça hafifletmek uğrunda çalışırken bizce yâd bir beldede vazife başında bu hayata gözlerini yummuştur. (Kitaptan)