^#smrgSAHAF Asya Tipi Üretim Tarzı ve Marksist Şemalara Göre Toplumların Evrimi -

Gerek analizlerimiz, gerek hipotezlerimiz, hiç şüphe yok ki, geniş bir tartışma ortamı içinde doğrulanmak veya yalanlanmak üzere önerilmiş bulunmaktadır. Bunları kanıtlarını bulmadan kabul etmek, dogmatizmin özünü unutmaksızın şeklini terk etmek olur. Öte yandan, kavramın teorik statüsü meselesini önceden halletmeksizin şu veya bu tarihte bir As-ya-tipi üretim tarzı aramaya kalkışmak da, iyi niyetle pozitivizm yapmaktır. Bu bakımdan, araştırmaların şu yönlerde yapılmasını öneriyoruz:

1) Eşitsizliğin sınıfsız toplumlara sızarak bir hâkim sınıfın formasyonuna yol açtığı çeşitli süreçler bulup bu süreçlerin gelişmesini tespit etmek mümkün müdür? (Bu soru, Eski çağ tarihçileri ve etnologlar içindir.)

2) Büyük çapta çalışmalı olsun olmasın, tarımlı veya

tarımsız bir Asya-tipi üretim tarzı biçimleri tipolojisi kurulabilir mi ve toprağın mülkleştirilmesi biçimlerinin, aristokrasi ve krallık, v.b. iktidarlarının kökeni ve yapısının analizi yoluyla bir "topluluk biçimleri tipolojisi" meselesi öne sürülebilir mi?

3) Asya-tipi üretim tarzının sınıflı toplumlara doğru çeşitli evrim biçimlerini tasvir etmek mümkün müdür?

4) Eski Yunanlılarda ve Romalılarda emtia ekonomisini açan süreç nedir? "Yunan mucizesi"ni hem ciddiye alıp hem de yüceliğinden sıyırmak (desidealiser) nasıl mümkün olacaktır?

5) Asya-tipi üretim tarzı ve askerî demokrasi kavramları arasındaki ilişkiler nelerdir?

Bu araştırmalar boyunca, kesin bir dil yaratmak ve belki de yarın, "Asyaî üretim tarzı" deyimini terk ederek onun yerine daha doğru ve tekin olmayan anlamlarla daha az yüklü başka kelimeler bulup kullanmak gerekecektir. (Kitaptan)