^{#smrgKİTABEVİ} Batı Düşüncesindeki Büyük Değişme 1680 - 1715 - 2022

Elbette genç nesiller daima yaşlıları tenkid ederler, dünyanın daha iyi ve daha mesut bir hale gelmek için kendilerini beklediğini tahayyül ederler. Ama birbiri ardınca gelen nesilleri tahrik eden dalgalar bu kadar süratli ve bu kadar kati bir değişmeyi izah için kafi değildir. Fransızların çoğunluğu Bossuet gibi düşünürken, birdenbire Voltaire gibi düşünmeye başladılar. Bu bir inkılaptı.

Avrupa'da insanlar on yedinci yüzyılda dogmatik prensiplere sıkı sıkıya bağlı bir hayat sürerken on sekizinci yüzyılda ani değişiklikle; otoritenin yerine tabii hukuka inanan, sınıf farkının olmadığı hayatı özlemeye başlamışlardır. Paul Hazard bu süratli değişimin nasıl meydana geldiğini belirlemek için 1680 ile 1715 yılları arasındaki farklılaşmayı meydana getiren sebepleri Batı Düşüncesindeki Büyük Değişme kitabında çeşitli başlıklar altında ele almıştır. Ona göre on yedinci yüzyılda düşünürler daha önceki klasikleri kopya etmekten vaz geçip, akla ve fikre dayanan yeni bir zihniyetle "hakikat"in ve "saadet"in ne olduğunu sorgulamaya başlamışlardır. Bu bakış tarzının değişmesi eski düzenin yıkılmasına yol açarken, hayatın yeniden şekillenmesiyle ilgili anlaşmazlıkların da doğmasına sebep olmuştur.

Paul Hazard'ın XVII.-XVIII. asırlar arasında Avrupa düşünce tarihindeki yenilikçi değişmeyi ve bu değişmenin toplumlara nasıl yansıdığını ele aldığı bu dikkat çekici kitap; söz konusu fikri değişmenin sebepleri ve sonuçları hakkında bilgi verdiği gibi, günümüzde de devam eden bazı problemlerin çözümüne yardım edecek bilgiler de ihtiva etmektedir.