^#smrgSAHAF Bergama'da Fikir Adamları -

Bergama, Toros dağlarına kadar Anadoluda devlet kuran bir hükûmetin merkezi olmakla kalmamış, aynı zamanda dünyanın en meşhur ilim adamlarının ders verdikleri jimnazlarile, o devrin en kıymetli eserlerini hâvî kitapsarayı ile, ilim ve irfan kaynağı olmuştur. Netekim, o zamanlarda dünyanın yaşattığı meşhur 50 filozoftan 22 si Anadoluda yetişmiş olup, bunlardan üçü Bergamalı bulunmaktadır. Bütün bunlar, Bergama ve çevresindeki kültür hayatının göz kamaştırıcı durumunu açıkça göstermektedir. Sonraları, müstevli orduların getirdiği sefahat, her işgal sahasında olduğu gibi, Bergamanın da bu feyizli hayatını bozmuştu. (Önsözden)