^#smrgSAHAF Bir Rus Subayının Kafkasya Anıları -

1834-1836 ve 1836-1838 tarihleri arasında iki kez Kuzey Kafkaslılar arasına bir Rus casusu olarak girip önemli bilgiler toplayan Rus subayı Feodor Feodoroviç TORNAU, bu kitabında sadece Kafkas-Rus savaşlarında kullanılacak bilgileri derleyip yazmakla kalmamış. Folklor kavramının kapsadığı ve bugün bilim adamlarının köy köy gezerek araştırdığı pek çok hususu, en ince teferruatına kadar inceleyip anlatmış. Bu bakımdan da son derece önemli bilgiler içeriyor. Çerkeslerde eğitim anlayışını, Adige evlerinin yapılış şeklini ve malzemesini, bir ğıbzanın nasıl oluştuğunu ve nasıl icra edildiğini, genç kızlara tanınan özgürce arkadaş edinme hakkını istismar eden tek bir kız bulunamayacağını, erkeklerin çapkınlık yapmaya teşebbüs etmeleri halinde başına nelerin gelebileceğini, yaralanan bir hastayı uyutmamak için düzenlenen Çapşe eğlencelerini, resim konusundaki İslam etkili yanlış değerlendirmeyi, köleliğin nasıl oluştuğunu, Türk tüccarlara satılan kadın ve kızların Çerkes kültürüyle yetişmiş olmakla beraber Çerkes kökenli olmadığını, misafirin Çerkesler için ne anlam taşıdığını, düelloyu ve kurallarını, Çerkeslerin verdikleri söz, ve özgürlük uğruna bile bile nasıl öldüklerini, Rus-Kafkas Savaşı'nın sonucunun ne olduğunu bilebilen Hacı CANSEYIT gibilerinin ne düşündüklerini ve daha bir çok şeyi bu kitapta 165 sene önceki şekliyle öğrenme fırsatı buluyoruz. - Muhittin Ünal, Kafkas Derneği Başkanı (Önsözden)