^{#smrgKİTABEVİ} Bizans Toplumsal ve Siyasal Düşünüşü - 1995

Toplumsal ve siyasal kuram açısından, Bizans tarihinin bin yılı kupkuru bir çöldü, denmiştir. "Yüzyıllar boyunca Bizans tek bir siyasal kuramcı çıkarmadı." "Doğu'da insanlar İmparatorluk üstüne kuramlar yapacağız diye kendilerine hiç eziyet etmemişlerdir... oysa Batı, kavram ve kurallarda çok becerikliydi." Bu sözlere karşı konulmuş ve "Bizans yazını siyasal kuramla sırılsıklamdır" diye cevap verilmiştir," Doğu Romalı için uygulanabilir tek yönetim biçimi olan mutlakçılığa ilişkin kuramla."

Hem bu sözlerde hem de onlara verilen karşılıkta bir gerçek payı vardır. Bizans, özgün bir siyasal kuram çıkarmamış, İmparatorluğun doğal yapısı üstüne birbirlerine rakip kuramları tartışmaya da zahmet etmemiştir. Fakat Eski Yunan'ın gerek Hellenik gerekse Hellenistik dönemlerinden kalan siyasal kuramı korumuş ve sürdürmüş, bir imparatorun ne olduğu ve ne yapması gerektiği üstüne kendine özgü bir kuram geliştirmiş ve açımlamıştır.