#smrgKİTABEVİ Büyük Savaş: Birinci Dünya Savaşı ve Osmanlı Devletinin Parçalanışı 1914 - 1918 - 2023
20. yüzyıla girildiğinde Osmanlı Devleti eğitim, üretim, mali ve idari sorunlarını aşamamıştı. Kapitülasyonlar ve Düyun-u Umumiye ülkeyi Avrupalı devletlerin sömürgesi haline getirmişti. Büyük Savaş'ın (1914-1918) başlamasıyla birlikte, yönetimde bulunan İttihatçılar tek çıkış yolunun Almanya ile ittifak yapmak olduğuna karar verdiler.
Ordu gerekli donanımdan yoksun olduğu için Osmanlı yönetimi Almanya'dan borçlanarak savaşa katıldı. Buna karşılık Almanya da Osmanlı Devleti üzerinden Müttefiklere karşı yeni cepheler açarak, savaşta kendi elini güçlendirmeyi hedefledi.
Osmanlı Devleti'nin, yanlış kararlar ve kişisel ihtiraslar sonucu girdiği bu savaş, büyük toprak kayıplarıyla sonuçlandı. Böylece, zaten iyice zayıflamış olan imparatorluğun tamamen parçalanmasının yolu açılmış oldu. Ülkeyi bu karanlık tablodan kurtaracak kişi, savaş sırasında İstanbul'a ulaşmaya çalışan Müttefikleri Çanakkale Boğazı'nda başarıyla durduran Mustafa Kemal olacaktı.
Araştırmacı Turan Akıncı, Büyük Savaş'ta Osmanlı'nın çarpıştığı sekiz cephede yaşananları yüzlerce kaynaktan ve arşiv belgelerinden derleyerek gün ışığına çıkarıyor.
İÇİNDEKİLER
Büyük Savaş'ta Genel Durum
SARAYBOSNA SUİKASTI
Avusturya Veliahtı Ferdinand
Kara El Terör Örgütü Kuruluyor
Örgüt Militanları Eğitiliyor
Franz Ferdinand'ın Ziyareti
Suikasttan Savaşa Gidiş
AVRUPA'DA SAVAŞ
Ülkeler Karşılıklı Savaş İlan Ediyor
Batı Avrupa'da Cepheler
Doğu ve Güney Avrupa Cephesi
OSMANLI- ALMANYA İLİŞKİLERİ
3. Alman Askeri Heyetleri İstanbul'da
Kaiser İstanbul ve Kudüs'ü Ziyaret Ediyor
Alman Askeri Heyeti Geliyor
OSMANLI'NIN SAVAŞA GİRİŞ SÜRECİ
Osmanlı'nın Gemi Siparişleri
Osmanlı'nın İttifak Arayışları
Cemal Paşa'nın Fransa Ziyareti
Almanlar İttifak Teklif Ediyor
Osmanlı Tarafsız Gözüküyor
Goeben ve Breslau Dayatması
Osmanlı Savaşa Sürükleniyor
Osmanlı Gemileri Rus Limanlarına Saldırıyor
Osmanlı Savaşı Başlatıyor
Osmanlı Müttefiklere Savaş İlan Ediyor
OSMANLI SEFERBERLİK SÜRECİ
Osmanlı'nın Mevcut Askerlik Düzeni
Cephelere Ulaşım Sorunu
Cephelerde Gıda Sorunu
Askerin Üniforma Sorunu
SAVAŞ DÖNEMİNDE OSMANLI ORDUSU
Savaş Öncesi Osmanlı Ordusu
KARADENİZ CEPHESİ
Alman Savaş Planı İşliyor
Rus Limanlarına Saldırı
Bombardıman Sonrası
KAFKAS CEPHESİ
Osmanlı-Rus Savaşlarında Kafkas Cephesi
3. Ordu Kafkas Cephesi'ni Savunuyor
Doğu Anadolu'da Çeteler
Askerin Savaş Eğitimi
Kafkas Cephesi'nde Rus Ordusu
1. Kafkas Cephesi Savaşları
Hafız Hakkı Paşa Kafkas Cephesi'nde
Enver Paşa Kafkas Cephesi'nde
Kafkas Cephesi'nin Dönem Savaşları
Kafkas Savaşı'nın Kırılma Anı
Taarruz Sonrası
3. Ordu Geri Çekiliyor
Osmanlı Esirleri Kamplarda
Ruslar Doğu Anadolu'yu İşgal Ediyor
ÇANAKKALE CEPHESİ
Boğaz'ın Savunulması
Savaş Öncesi Süreç
Boğaz'ın Savunma Düzeni
Çanakkale Savaşı Düşüncesi
Müttefik Donanmasının Ateşi
Deniz Savaşına Hazırlık
Çanakkale Deniz Savaşı
Denizaltılar Savaşa Katılıyor
Kara Harekâtına Dönüş
Osmanlı'nın Çanakkale'deki Askeri Gücü
Kara Savaşlarına Toplu Bakış
Mustafa Kemal Yetki Kullanıyor
Kirte Savaşları Sürüyor
Kirte ve Kerevizdere Savaşları
Mustafa Kemal Kolordu Komutanı
Yarımada'nın Batı Kıyısına Yapılan Çıkarmalar
Anafartalar Savaşları
General Hamilton Görevden Alınıyor
Gelibolu'dan Çekilme Kararı
Mustafa Kemal İstifa Ediyor
Çanakkale Cephesi Kapanıyor
Gelibolu Savaşı'nın Kayıpları
FİLİSTİN-SURİYE CEPHESİ
Yahudiler Filistin'e Yerleşiyor
Cemal Paşa 4. Ordu Komutanı Oluyor
Filistin-Suriye Cephesi Kuruluyor
Birinci Kanal Seferi
İkinci Kanal Seferi İçin Altyapı Hazırlıkları
İkinci Kanal Seferi Başlıyor
Erich Von Falkenhayn Dönemi
Osmanlı Kadim Şehri Kaybediyor
Cemal Paşa Dönüyor
Liman Von Sanders Filistin-Suriye Cephesi'nde
Mustafa Kemal Filistin Cephesi'nde
Nablus Meydan Savaşı
Osmanlılar Arap Yarımadası'nı Kaybediyor
Osmanlı Ordusu Şam'a Çekiliyor
Osmanlı Ordusu Halep'e Çekiliyor
IRAK CEPHESİ
Irak Cephesi Kuruluyor
Süleyman Askeri Irak Komutanı
Nurettin Konyar Irak Komutanı
Albay Halil [Kut] Irak Komutanı
İngiliz General Teslim Oluyor
Bağdat'ı ve Musul'u Kaybediyoruz
ARAP İHANETİ
Şerif Hüseyin Mekke Emirliği'ne Atanıyor
Bölgenin Genel Durumu
Şerif Hüseyin İngilizlerle Görüşüyor
Vehip Paşa Hicaz Valisi
Birinci Kanal Seferi ve Şerif Hüseyin
Arap Haşimi'den İslam Halifesi
Arap İhaneti Başlıyor
Babıâli Arap İsyanını Okuyamıyor
Şerif Hüseyin'in Osmanlı'ya Savaş İlanı
Şerif Ali Haydar Yeni Mekke Emiri
Şerif Hüseyin Halife İlan Ediliyor
Fahrettin Paşa'nın Üç Yıl Süren Medine Savunması
Hüseyin Hicaz Kralı İlan Ediliyor
Medine Savunması Sürüyor
Orta Doğu'da Büyük Arap Devleti
Savaş Sonrası Orta Doğu Paylaşılıyor
Hicaz Kralı Şerif Hüseyin İlan Ediliyor
Müttefikler Orta Doğu'yu Paylaşıyor
Şerif Hüseyin ve Suudiler
YEMEN CEPHESİ
Osmanlı Vilayetinde İsyan
Mondros Ateşkesi Sonrası
BATI CEPHELERİNE DESTEK
Batı Cephesi Kuruluyor
Enver Paşa'nın Teklifi
Alman Komutanların Görüşleri
Osmanlı Yurt Dışına Asker Gönderiyor
Romanya Cephesi
Askerimiz Makedonya Cephesi'nde
ENVER PAŞA'NIN BÜYÜK SAVAŞ'A ETKİSİ
Enver Paşa Osmanlı'yı Savaşa Sürüklüyor
BÜYÜK SAVAŞ SONRASI
Savaş Sonrası Ateşkes Antlaşmaları
Zaman Dizini
Kaynakça
20. yüzyıla girildiğinde Osmanlı Devleti eğitim, üretim, mali ve idari sorunlarını aşamamıştı. Kapitülasyonlar ve Düyun-u Umumiye ülkeyi Avrupalı devletlerin sömürgesi haline getirmişti. Büyük Savaş'ın (1914-1918) başlamasıyla birlikte, yönetimde bulunan İttihatçılar tek çıkış yolunun Almanya ile ittifak yapmak olduğuna karar verdiler.
Ordu gerekli donanımdan yoksun olduğu için Osmanlı yönetimi Almanya'dan borçlanarak savaşa katıldı. Buna karşılık Almanya da Osmanlı Devleti üzerinden Müttefiklere karşı yeni cepheler açarak, savaşta kendi elini güçlendirmeyi hedefledi.
Osmanlı Devleti'nin, yanlış kararlar ve kişisel ihtiraslar sonucu girdiği bu savaş, büyük toprak kayıplarıyla sonuçlandı. Böylece, zaten iyice zayıflamış olan imparatorluğun tamamen parçalanmasının yolu açılmış oldu. Ülkeyi bu karanlık tablodan kurtaracak kişi, savaş sırasında İstanbul'a ulaşmaya çalışan Müttefikleri Çanakkale Boğazı'nda başarıyla durduran Mustafa Kemal olacaktı.
Araştırmacı Turan Akıncı, Büyük Savaş'ta Osmanlı'nın çarpıştığı sekiz cephede yaşananları yüzlerce kaynaktan ve arşiv belgelerinden derleyerek gün ışığına çıkarıyor.
İÇİNDEKİLER
Büyük Savaş'ta Genel Durum
SARAYBOSNA SUİKASTI
Avusturya Veliahtı Ferdinand
Kara El Terör Örgütü Kuruluyor
Örgüt Militanları Eğitiliyor
Franz Ferdinand'ın Ziyareti
Suikasttan Savaşa Gidiş
AVRUPA'DA SAVAŞ
Ülkeler Karşılıklı Savaş İlan Ediyor
Batı Avrupa'da Cepheler
Doğu ve Güney Avrupa Cephesi
OSMANLI- ALMANYA İLİŞKİLERİ
3. Alman Askeri Heyetleri İstanbul'da
Kaiser İstanbul ve Kudüs'ü Ziyaret Ediyor
Alman Askeri Heyeti Geliyor
OSMANLI'NIN SAVAŞA GİRİŞ SÜRECİ
Osmanlı'nın Gemi Siparişleri
Osmanlı'nın İttifak Arayışları
Cemal Paşa'nın Fransa Ziyareti
Almanlar İttifak Teklif Ediyor
Osmanlı Tarafsız Gözüküyor
Goeben ve Breslau Dayatması
Osmanlı Savaşa Sürükleniyor
Osmanlı Gemileri Rus Limanlarına Saldırıyor
Osmanlı Savaşı Başlatıyor
Osmanlı Müttefiklere Savaş İlan Ediyor
OSMANLI SEFERBERLİK SÜRECİ
Osmanlı'nın Mevcut Askerlik Düzeni
Cephelere Ulaşım Sorunu
Cephelerde Gıda Sorunu
Askerin Üniforma Sorunu
SAVAŞ DÖNEMİNDE OSMANLI ORDUSU
Savaş Öncesi Osmanlı Ordusu
KARADENİZ CEPHESİ
Alman Savaş Planı İşliyor
Rus Limanlarına Saldırı
Bombardıman Sonrası
KAFKAS CEPHESİ
Osmanlı-Rus Savaşlarında Kafkas Cephesi
3. Ordu Kafkas Cephesi'ni Savunuyor
Doğu Anadolu'da Çeteler
Askerin Savaş Eğitimi
Kafkas Cephesi'nde Rus Ordusu
1. Kafkas Cephesi Savaşları
Hafız Hakkı Paşa Kafkas Cephesi'nde
Enver Paşa Kafkas Cephesi'nde
Kafkas Cephesi'nin Dönem Savaşları
Kafkas Savaşı'nın Kırılma Anı
Taarruz Sonrası
3. Ordu Geri Çekiliyor
Osmanlı Esirleri Kamplarda
Ruslar Doğu Anadolu'yu İşgal Ediyor
ÇANAKKALE CEPHESİ
Boğaz'ın Savunulması
Savaş Öncesi Süreç
Boğaz'ın Savunma Düzeni
Çanakkale Savaşı Düşüncesi
Müttefik Donanmasının Ateşi
Deniz Savaşına Hazırlık
Çanakkale Deniz Savaşı
Denizaltılar Savaşa Katılıyor
Kara Harekâtına Dönüş
Osmanlı'nın Çanakkale'deki Askeri Gücü
Kara Savaşlarına Toplu Bakış
Mustafa Kemal Yetki Kullanıyor
Kirte Savaşları Sürüyor
Kirte ve Kerevizdere Savaşları
Mustafa Kemal Kolordu Komutanı
Yarımada'nın Batı Kıyısına Yapılan Çıkarmalar
Anafartalar Savaşları
General Hamilton Görevden Alınıyor
Gelibolu'dan Çekilme Kararı
Mustafa Kemal İstifa Ediyor
Çanakkale Cephesi Kapanıyor
Gelibolu Savaşı'nın Kayıpları
FİLİSTİN-SURİYE CEPHESİ
Yahudiler Filistin'e Yerleşiyor
Cemal Paşa 4. Ordu Komutanı Oluyor
Filistin-Suriye Cephesi Kuruluyor
Birinci Kanal Seferi
İkinci Kanal Seferi İçin Altyapı Hazırlıkları
İkinci Kanal Seferi Başlıyor
Erich Von Falkenhayn Dönemi
Osmanlı Kadim Şehri Kaybediyor
Cemal Paşa Dönüyor
Liman Von Sanders Filistin-Suriye Cephesi'nde
Mustafa Kemal Filistin Cephesi'nde
Nablus Meydan Savaşı
Osmanlılar Arap Yarımadası'nı Kaybediyor
Osmanlı Ordusu Şam'a Çekiliyor
Osmanlı Ordusu Halep'e Çekiliyor
IRAK CEPHESİ
Irak Cephesi Kuruluyor
Süleyman Askeri Irak Komutanı
Nurettin Konyar Irak Komutanı
Albay Halil [Kut] Irak Komutanı
İngiliz General Teslim Oluyor
Bağdat'ı ve Musul'u Kaybediyoruz
ARAP İHANETİ
Şerif Hüseyin Mekke Emirliği'ne Atanıyor
Bölgenin Genel Durumu
Şerif Hüseyin İngilizlerle Görüşüyor
Vehip Paşa Hicaz Valisi
Birinci Kanal Seferi ve Şerif Hüseyin
Arap Haşimi'den İslam Halifesi
Arap İhaneti Başlıyor
Babıâli Arap İsyanını Okuyamıyor
Şerif Hüseyin'in Osmanlı'ya Savaş İlanı
Şerif Ali Haydar Yeni Mekke Emiri
Şerif Hüseyin Halife İlan Ediliyor
Fahrettin Paşa'nın Üç Yıl Süren Medine Savunması
Hüseyin Hicaz Kralı İlan Ediliyor
Medine Savunması Sürüyor
Orta Doğu'da Büyük Arap Devleti
Savaş Sonrası Orta Doğu Paylaşılıyor
Hicaz Kralı Şerif Hüseyin İlan Ediliyor
Müttefikler Orta Doğu'yu Paylaşıyor
Şerif Hüseyin ve Suudiler
YEMEN CEPHESİ
Osmanlı Vilayetinde İsyan
Mondros Ateşkesi Sonrası
BATI CEPHELERİNE DESTEK
Batı Cephesi Kuruluyor
Enver Paşa'nın Teklifi
Alman Komutanların Görüşleri
Osmanlı Yurt Dışına Asker Gönderiyor
Romanya Cephesi
Askerimiz Makedonya Cephesi'nde
ENVER PAŞA'NIN BÜYÜK SAVAŞ'A ETKİSİ
Enver Paşa Osmanlı'yı Savaşa Sürüklüyor
BÜYÜK SAVAŞ SONRASI
Savaş Sonrası Ateşkes Antlaşmaları
Zaman Dizini
Kaynakça