^{#smrgKİTABEVİ} Büyükada: Prinkipo Ada-i Kebir -

“Büyükada – Prinkipo – Ada-i Kebir” adıyla yayımlanan eser, Yunanca orjinal baskısına göre metinleri, fotoğrafları ve çizimleriyle tümden gözden geçirildi, yenilendi. 840 sayfa, büyük boy (A4), kuşe kağıda tümüyle renkli olarak basılmış olan kitapta, Akillas Millas'ın eşsiz koleksiyonundan bine yakın gravür, fotoğraf, birer sanat eseri niteliğinde çizim yer alıyor. Büyükada üzerine yapılan çalışmalar için referans niteliğinde olan kitabın, normal ve sert kapakla ciltlenmiş iki versiyonu bulunuyor.

“Bilgi ve belge biriktirme tutkum sayesinde zamanla oldukça zengin bir “Ada arşivi” oluşturdum. Belgeler, zabıtlar, eski kartpostal ve resimlerin yanı sıra, yok olmaya mahkum, yıkılmış, yıktırılmış, yıkılmaya terkedilmiş Ada'nın eski ahşap evlerini çizimlerimle canlandırmaya çalıştım. Her zamanki gibi sayfalarımı görsel malzeme ile desteklemeye bilhassa gayret ettim.

“Kitabın birinci bölu¨mu¨ Ada'nın antik ve Ortaçağ tarihçesi ile, bin ku¨su¨r senelik Bizans devri su¨resince Ada manastırlarında kapatılmış talihsiz prens ve prenseslerin, imparatorların gazabına uğramış su¨rgu¨n saray aristokrasisinin ve keşişhanelerde tecrit edilmiş bunca din adamının öyku¨lerini içermektedir. Fetih sonrası yu¨zyılların olaylarını, Ada ve Ada hayatını, Dersaadet'i tu¨rlu¨nedenlerle ziyaret etmiş olan seyyah, siyaset, din ve bilim adamlarının yazıları canlandırmaktadır.

“İkinci bölu¨m Kariye-i Rumiyan ya da Prinkipo'nun bilhassa son yu¨zyıllardaki göru¨nu¨mu¨nu¨kapsamaktadır. Mahalle ve yörelerini, sokak ve meydanlarını, çarşısını, Ada evlerini, dini yapıları, yerli Adalı ve yazlıkçıları ile Ada hayatını içermektedir. Birbakımdan son zamanlarda unutulmaya yu¨z tutmuş “yerleşik Ada ku¨ltu¨ru¨” ile, o sık sık sorulan “Ada'nın Rumlar zamanı”ndaki dönemin öyku¨su¨du¨r. Gerçeğe sadık kalarak canlandırmaya gayret ettim.

“Kitabın u¨çu¨ncu¨ ve son bölu¨mu¨ Ada'nın tarihi manastırları ile civarlarındaki yöre ve mahallelerini kapsamaktadır: Metamorphosis Manastırı ile 19'ncu asırda gelişen Hristos Mahallesi, Antik Kariye ya da Batık Kilise Mevkii'ndeki Aya Nikola Manastırı ile, tarihi binaları son senelerde bilinçsiz bir restorasyona kurban edilen, Ada'nın anıtsal yapısı Aya Yorgi Kudunas Manastırı…” - Akillas Millas – Haziran 2014

“Ben Akillas Millas'ın bir akademisyen titizliği ile çalıştığına, bu kitabın Türkçe baskısının hazırlanmasının her aşamasında şahit oldum. Adalar üzerine yapılan her çalışmada kitaplarına bolca referans veriliyor olması bu yüzden. Sadece araştırmaları değil, ressam titizliğiyle çizip aktardığı her şey (ada evleri, sokakları, vapurları, bitki örtüsü vb.) da farklı kılıyor eserlerini. Kaybolmakta olan mimari ve kültürel miras, onun çizimleriyle ölümsüzleşiyor.” - Halim Bulutoğlu – Adalar Vakfı Başkanı

Akillas Millas kimdir?

Millas 16 Mayıs 1934'te İstanbul'da doğdu, Beyoğlu'nda büyüdü. Büyükada'ya ilk kez 3 aylık iken annesinin kucağında geldi. O günden itibaren çocukluk ve gençlik yıllarını aralıksız Büyükada'da Yeni Yol 16 numarada geçirdi. Ortaokul ve Liseyi Beyoğlu Zoğrafyon Lisesi'nde bitirdikten sonra İstanbul Tıp Fakültesi'nde okudu. Uzmanlığını Vakıf Gureba (Çapa) hastanesinde çocuk cerrahisi ve ortopedi asistanı olarak yaptı. 1963 senesinde Niki hanım ile evlendi. Balayını Büyükada'da Splendid Oteli 59 numaralı odada geçirdi ve o zamandan beri Ada'da olduğu her zaman aynı odada kalıyor. 1964'te bir kız babası oldu. Vatani görevini Ankara'da yedek subay olarak Dışkapı'da 1000 yataklı mevkii hastanesinde ortopedi ve travmatoloji mutehassısı olarak yaptı. Askerliği esnasında ve sonraki yıllarda “eski bir sporcu olarak” spor hekimliğini daha cazip bulan Akillas Millas bir menisküs uzmanı olarak futbol kulüplerine geçti. Gençliğinde dağcılık ve atlet olarak Türkiye çapında dereceler elde etti. Ortopedist olarak spora hizmetini sürdürdü.

Millas'ın en fazla değer verdiği şey geçmişteki hatıralardır. Küçüklüğünden beri müzmin bir koleksiyon hastasıdır. Bu tutkusu sayesinde İstanbul, Anadolu ve bilhassa çok sevdiği Adalar ile ilgili zengin bir arşiv oluşturdu. Adalar'ın yok olmaya yüz tutmuş evlerini, mahallelerinin krokilerini çizmiş, eski kartpostallarla, fotoğraflarla, anılara ve söylentilere dayanarak kaybolanı bulmuş ve yaşatmıştır. Arkeolojiye ve nümizmatik'e meraklıdır.

Akillas Millas'ın kitapları

Oğlunuz Er Yorgos Savaşırken Öldü, (1983) (Türkçe baskısı 2004)
Halki (1984), Akademi ödülü
Prinkipo (1988),
Proti- Antigoni (1992) Akademi ödülü
Propontis (1992)
İstanbul Mühürleri, (1996) Akademi madalyası
Kadıköy - Terkos Mühürleri, (2000)
The Princes Islands, (2001)
Pera, the crosroads of Constantinople, (2003) (İngilizce'ye çevrildi)
Constantinopolis (Sur içi eski İstanbul kiliseleri, 2 cilt, 2005)
Türkiye Havadan, 2006 (Türkçe'ye çevrildi)
Ktimatologion (Büyükada Kadastro), (2006)
Trabzon, 2 cilt, (2008)
Halki, arta kalanlar, (2009)
Büyükada Aya Yorgi Manastırı, (2011)
Hala Hatırlıyorum, Büyükada (2013 Temmuz'da Büyükada Çınar'da açılan Adalar Müzesi'nin 2013 Sergisinin kitabı, Türkçe-İngilizce)