^#smrgSAHAF Cevdet Paşa'nın Toplum ve Devlet Görüşü - 2002

Osmanlı Devleti ne idi, ne oldu, neden? Asırlar boyu hüküm süren ve Müslim-gayri Müslim bütün tebasını huzur ve refah içinde yaşatan bir devlet, nasıl oldu da yok oluverdi? Daha uzun zaman yaşayabilir miydi? Avrupa devletleri ile Osmanlı devletinin yapı farklılıkları nelerdir? Feodalite, içtimal sınıflar, ihtilaller, sosyalizm, komünizm, nihilizm gibi günümüzde de tartışması sona ermeyen konularda bir Osmanlı devlet adamı neler düşünüyordu?

Her sosyal olay bir başka sosyal olayın eseri olduğuna göre, Türkiye'deki sosyoloji çalışmaları, Türk tarihine dayanmak zorundadır. Bir Türkiye sosyolojisi kurulurken dünkü toplum yapımızı tanımak için elimizdeki başlıca kaynak Osmanlı tarihçilerinin eserleridir. Cevdet Paşa'nın toplum ve devletle ilgili görüşlerini tesbit etmek gayesini güden bu araştırma, tarihle sosyolojinin kavuşma noktasında yer almaktadır.

Kitapta Asya ile Avrupa'nın ve Osmanlı Devleti ile Avrupa devletlerinin karşılaştırılması bir 19. yüzyıl tarihçisinin perspektifinden yapılmakta ve Paşa'nın bir “Kurumlar Tarihçesi” olarak Osmanlı Devleti'yle ilgili tesbit ve yorumları binlerce sayfalık eserinden derlenerek bir araya getirilmektedir.

“Milleti ve milletin fertlerini devlete feda etmeyen” ancak “devleti sokak ihtilalinin karşısında üstün tutan” Cevdet Paşa'nın güncelliğinin, günümüzde kaybolmak şöyle dursun, artarak devam ettiği inancıyla, eseri dördüncü defa okuyucunun dikkatine sunuyoruz.