^{#smrgKİTABEVİ} Cevher: Sadberk Hanım Müzesi Koleksiyonundan Mineli ve Murassa Eserler -

Sadberk Hanım Müzesi'nin 35. kuruluş yıldönümü vesilesi ile düzenlediği “Cevher” adlı sergide, müzenin Türk-İslam bölümünde yer alan mineli ve murassa eserlerinin tanıtılması amaçlanmıştır. Sergide, Osmanlı İmparatorluğu'nun kuyumculuk beğenisini yansıtan elmas, zümrüt ve yakut gibi değerli taşlarla süslenmiş murassa eşyalar ile ince işçilikleri ile birer mücevher niteliği taşıyan mineli eserlere yer verilmiştir. Bunlar arasında kemer tokası, yazı kutusu, divit, kaşık, fincan zarfı, sakızlık, şerbetlik, cep saati, yelpaze, sineklik, tütün çubuğu, enfiye kutusu, broş, nişan ve terlik gibi farklı türde eserler sayılabilir.

Tarih boyunca altın ve gümüş üzerine değerli taşlarla bezeli murassa eserler, ışıltılı görünümleri ile bir imparatorluğun ihtişamını gözler önüne seren en belirgin alâmetlerden biri olmuştur. Günümüze ulaşan murassa eserlerin kendileri dışında, arşiv belge ve defterlerinden, Osmanlı döneminde yaşamış olan yerli ve yabancı seyyahlar ile yazarların gözlemlerinden, dönemin tablo ve minyatürlerinden Osmanlı kültüründe, başta saray olmak üzere, değerli süs taşlarının ve metallerin kitap ciltlerinden giysilere kadar geniş bir kullanım alanı olduğu anlaşılmaktadır. Osmanlı döneminin birçok sanat ve zanaat alanında olduğu gibi kuyumculuk işlerinde de halk işi ve saray işi olarak tabir edilen bir ayrım göze çarpar.

Sadberk Hanım Müzesi'nde sergilenen mineli ve murassa eserler, sarayın beğenisi ile paralellik göstermekte ve büyük ölçüde saray çevresine yakın bir zümre tarafından kullanılmış olan eşya ve takılardan oluşmaktadır. Bu eserler fonksiyonları bakımından çeşitlilik gösterdiği gibi yapıldıkları dönem bakımından da geniş bir tarih aralığını kapsamaktadır. Çoğunluğu imparatorluğun geç dönemine ait olmakla birlikte, 17. yüzyıl ile 20. yüzyıl arasında Osmanlı topraklarında veya Osmanlı pazarı için Avrupa'da üretilmiş üzerleri değerli taşlarla ve mine işçiliği ile bezeli bu nadide eserler, Osmanlı İmparatorluğu'nun ihtişamını yansıtacak niteliktedir.

***

Sadberk Hanim Müzesi, Istanbul, 2015. Soft cover. Book Condition: New. 1st Edition. Paperback. Pbo. Oblong 4to. (24 x 31 cm). In English and Turkish. 311 p., color ills.

Jewel. Enamelled and jewelled objects from the Sadberk Hanim Museum Collection.= Cevher. Sadberk Hanim Müzesi Koleksiyonundan mineli ve murassa eserler. [Exhibition catalogue]. The "Jewel" exhibition, which has been organised this year on the occasion of the 35th anniversary of Sadberk Hanim Museum, presents enamelled and jewelled objects in the Turkish-Islamic Section of the museum. The exhibits reflect Ottoman tastes in objects set with diamonds, emeralds, rubies and other precious stones, and exquisitely crafted enamelled artefacts. They include objects for a wide variety of uses, such as belt buckles, writing boxes, pen cases, spoons, coffee cup holders, mastic jars, sherbet cups, pocket watches, fans, fly whisks, tobacco pipes, snuff boxes, brooches, Ottoman decorations and slippers.

Throughout history glittering gold and silver objects studded with precious gems have been one of the most eye-catching manifestations of imperial splendour. Apart from the surviving jewelled objects themselves, archive documents, the writings of Ottoman authors and foreign travellers, contemporary paintings and miniatures demonstrate the extensive use of precious metals and gems to adorn items ranging from book bindings to costume in Ottoman culture. As in many Ottoman period arts and crafts, jewelled objects reveal a distinction between the work of court artists and ordinary craftsmen.

Since the jewelled and enamelled objects in the Sadberk Hanim Museum collection tend to follow court tastes, most of them were evidently used and worn by people in or close to court circles. They display a wide diversity in terms of function, and although the majority date from the late Ottoman period, overall they cover a broad time span from the 17th century to the 20th century, and include some produced in Europe for the Ottoman market as well as those produced in the Ottoman Empire over this period.