#smrgKİTABEVİ Dede Harabeleri : Geç Antik Çağ'da Bir Kırsal Yerleşim - 2020
Gerçekleştirilen kurtarma kazıları sonucunda, yerleşimde en az beş ayrı mimari tabakanın oluştuğu ve erken dönemden geç dönemlere doğru yerleşimin sınırlarının sürekli genişlediği tespit edilmiştir. Ağırlıklı olarak tarımsal üretime yönelmiş kırsal bir yerleşim şeklinde tanımlanmakla birlikte; Dede Harabeleri'nde yaşayanların standart bir yaşam tarzı içinde, standart tek bir iş koluyla meşgul olmadıklarını; tarımsal üretimin yanı sıra dokumacılık, hayvancılık ve maden işçiliği gibi birden fazla faaliyeti aynı anda gerçekleştirdiklerini söyleyebiliriz.
Dede Harabeleri'nde “işlevsellik” her zaman ön plandadır. Yaşam tamamen üretime yönelik faaliyetler çerçevesinde şekillenmiş ve bu durum yerleşim dokusunun tamamına nüfuz etmiştir. Burada mimari, devşirme malzemenin yanı sıra doğadan elde edilen tüm malzemeler, hiçbir işleme tabi tutulmadan gelişigüzel kullanılarak şekillendirilmiştir. Gerek kullanılan seramikler; gerekse mimari sadece araç olarak görülmüş; amaç ise her zaman pratik üretim olmuştur. Türkiye'de kırsal yerleşim arkeolojisi açısından bugüne dek yapılan araştırmaların yetersiz olması nedeniyle barındırdığı kırsal nüfusun dinamik ve üretken yaşamını ortaya koyan Dede Harabeleri bu açıdan Geç Antik Çağ arkeolojisinde farklı bir yere sahip olacak eşsiz bir laboratuvar görünümündedir.
TAKDİM
ÖNSÖZ
1. GİRİŞ
2. DEDE HARABELERİNİN KONUMU VE GENEL COĞRAFİ ÖZELLİKLERİ
3. DEDE HARABELERİ GEÇ III TABAKASI
3.1. Dede Harabeleri Geç III Tabakası Mimarisi
4. DEDE HARABELERİ GEÇ II TABAKASI
4.1. Geç II Tabakası Mimarisi
4.2. Geç III ve Geç II Tabakası Seramikleri
4.2.1. Kuzey Suriye Amforaları
4.2.2. Tarak Bezemeli Seramikler
4.2.3. Devetüyü Astarlı Seramikler
4.2.4. Geç Roma Amforaları
4.2.5. Brittle Ware Seramikleri
4.2.6. Kırmızı Astarlı Geç Roma Seramikleri
5. DEDE HARABELERİ GEÇ I TABAKASI
5.1. Geç I Tabakası Mimarisi
5.2. Geç I Tabakası Seramiği
5.2.1. Devetüyü Astarlı Seramikler
5.2.2. Brittle Ware Seramikleri
5.2.3. Pişirme Kapları
5.2.4. Kırmızı Astarlı Geç Roma Seramiği
6. DEDE HARABELERİ ERKEN II TABAKASI
6.1. Erken II Tabakası Mimarisi
6.2. Erken II Tabakası Seramiği
6.2.1. Devetüyü Astarlı Seramikler
6.2.2. Pişirme Kapları
6.2.3. Terra Sigillata Seramikleri
6.2.4. Kalıp Yapımı Kâseler
7. DEDE HARABELERİ ERKEN I TABAKASI
7.1. Erken I Tabakası Mimarisi
7.2. Erken I Tabakası Seramiği
7.2.1. Daldırma Astarlı Seramikler
7.2.2. Siyah Firnisli Seramikler
8. KÜÇÜK BULUNTULAR
8.1. Pişmiş Toprak Buluntular
8.2. Metal Buluntular
8.3. Taş Buluntular
8.4. Diğer Buluntular
8.5. Sikkeler (H. MENTEŞE)
9. SONUÇ
KAYNAKÇA
Gerçekleştirilen kurtarma kazıları sonucunda, yerleşimde en az beş ayrı mimari tabakanın oluştuğu ve erken dönemden geç dönemlere doğru yerleşimin sınırlarının sürekli genişlediği tespit edilmiştir. Ağırlıklı olarak tarımsal üretime yönelmiş kırsal bir yerleşim şeklinde tanımlanmakla birlikte; Dede Harabeleri'nde yaşayanların standart bir yaşam tarzı içinde, standart tek bir iş koluyla meşgul olmadıklarını; tarımsal üretimin yanı sıra dokumacılık, hayvancılık ve maden işçiliği gibi birden fazla faaliyeti aynı anda gerçekleştirdiklerini söyleyebiliriz.
Dede Harabeleri'nde “işlevsellik” her zaman ön plandadır. Yaşam tamamen üretime yönelik faaliyetler çerçevesinde şekillenmiş ve bu durum yerleşim dokusunun tamamına nüfuz etmiştir. Burada mimari, devşirme malzemenin yanı sıra doğadan elde edilen tüm malzemeler, hiçbir işleme tabi tutulmadan gelişigüzel kullanılarak şekillendirilmiştir. Gerek kullanılan seramikler; gerekse mimari sadece araç olarak görülmüş; amaç ise her zaman pratik üretim olmuştur. Türkiye'de kırsal yerleşim arkeolojisi açısından bugüne dek yapılan araştırmaların yetersiz olması nedeniyle barındırdığı kırsal nüfusun dinamik ve üretken yaşamını ortaya koyan Dede Harabeleri bu açıdan Geç Antik Çağ arkeolojisinde farklı bir yere sahip olacak eşsiz bir laboratuvar görünümündedir.
TAKDİM
ÖNSÖZ
1. GİRİŞ
2. DEDE HARABELERİNİN KONUMU VE GENEL COĞRAFİ ÖZELLİKLERİ
3. DEDE HARABELERİ GEÇ III TABAKASI
3.1. Dede Harabeleri Geç III Tabakası Mimarisi
4. DEDE HARABELERİ GEÇ II TABAKASI
4.1. Geç II Tabakası Mimarisi
4.2. Geç III ve Geç II Tabakası Seramikleri
4.2.1. Kuzey Suriye Amforaları
4.2.2. Tarak Bezemeli Seramikler
4.2.3. Devetüyü Astarlı Seramikler
4.2.4. Geç Roma Amforaları
4.2.5. Brittle Ware Seramikleri
4.2.6. Kırmızı Astarlı Geç Roma Seramikleri
5. DEDE HARABELERİ GEÇ I TABAKASI
5.1. Geç I Tabakası Mimarisi
5.2. Geç I Tabakası Seramiği
5.2.1. Devetüyü Astarlı Seramikler
5.2.2. Brittle Ware Seramikleri
5.2.3. Pişirme Kapları
5.2.4. Kırmızı Astarlı Geç Roma Seramiği
6. DEDE HARABELERİ ERKEN II TABAKASI
6.1. Erken II Tabakası Mimarisi
6.2. Erken II Tabakası Seramiği
6.2.1. Devetüyü Astarlı Seramikler
6.2.2. Pişirme Kapları
6.2.3. Terra Sigillata Seramikleri
6.2.4. Kalıp Yapımı Kâseler
7. DEDE HARABELERİ ERKEN I TABAKASI
7.1. Erken I Tabakası Mimarisi
7.2. Erken I Tabakası Seramiği
7.2.1. Daldırma Astarlı Seramikler
7.2.2. Siyah Firnisli Seramikler
8. KÜÇÜK BULUNTULAR
8.1. Pişmiş Toprak Buluntular
8.2. Metal Buluntular
8.3. Taş Buluntular
8.4. Diğer Buluntular
8.5. Sikkeler (H. MENTEŞE)
9. SONUÇ
KAYNAKÇA
