^{#smrgKİTABEVİ} Devletül - Uşşak - 2024

Klasik Türk edebiyatında Hz. Muhammed'i çeşitli yönleriyle konu edinen gerek manzum gerekse mensur çok sayıda eser kaleme alınmıştır. Henüz hayattayken kendisine duyulan muhabbetin dile getirildiği metinler, zamanla farklı türlerde birer külliyat oluşturacak kadar artmıştır. Siyer, hilye, mevlid, esmâ-i Nebî, mucizât-ı Nebî ve mirâciyye gibi bu türler arasında en fazla mevlid metinleri rağbet görmüştür. Mevlid türüne gösterilen ilgide şüphesiz Süleyman Çelebi'nin XV. asrın başlarında nazma çektiği Vesîletü'n-Necât etkili olmuştur. Türünün şaheseri olarak Anadolu'da asırlar boyunca değişik vesilelerle okunan bu mesnevi, muhtelif dillere çevrilmek suretiyle farklı coğrafyalarda yaşayan ümmetin duygularına da tercüman olmuştur. Peygamber sevgisinin aşkın bir örneği olan bu mevlid, kendisinden sonra yazılan pek çok eseri şekil ve muhteva yönünden etkilemiştir. Türk edebiyatında Süleyman Çelebi'nin bu meşhur mesnevisinden alınan ilhamla yüzlerce eser vücuda getirilmiştir. Vesîletü'n-Necât tesiriyle nazma çekilen bu mevlidler arasında sayılabilecek metinlerden biri de çalışmamıza konu olan Devletü'l-Uşşâk'tır.

Müezzin-zâde tarafından XVII. asrın ilk yarısında kaleme alınan Devletü'l-Uşşâk'ın tespit edilebilen yegâne nüshası İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Kütüphanesinde Şevket Rado Yazmaları arasında yer almaktadır. Yazıldığı dönem itibarıyla örnekleri az olan mevlid literatürüne katkı sağlayacak nitelikteki Devletü'l-Uşşâk üzerine yapılan bu çalışma giriş ve iki bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde mevlid türü hakkında bilgi verilmiş, türün Arap, Fars ve Türk edebiyatındaki gelişim seyrine değinilerek konuyla ilgili yapılan öncü ve kapsamlı ilmî çalışmalara dikkat çekilmiştir.

Birinci bölümde öncelikle eserin müellifi olan Müezzin-zâde'nin kim olabileceği üzerinde durulmuştur. Bu bağlamda Müezzin- zâde/Müezzinoğlu olarak anılan, farklı zamanlarda yaşamış şairlerden Şeyh Ahmed Efendi'nin Devletü'l-Uşşâk'ın müellifi olarak ön plana çıktığı tespit edilerek hakkında bilgi verilmiştir. Daha sonra Devletü'l-Uşşâk başlığı altında sırasıyla eserin şekil ve tür özelliklerinden bahsedilmiş, Vesîletü'n-Necât'la karşılaştırılması yapılmıştır. Devamında eserin muhtevası aktarılmış ve bölüm sonunda bu çalışmada istifade edilen kaynaklara yer verilmiştir. İkinci bölümde eserin yegâne nüshası tanıtılmış, metin neşrinde izlenen yöntem izah edilmiş ve bu nüshadan hareketle kurulan metin araştırmacıların dikkatine sunulmuştur. Henüz açık erişimi yokken mevcut nüshayı temin ederek bizlere gönderme nezaketinde bulunan Prof. Dr. Ersen ERSOY'a, katkılarından dolayı Prof. Dr. Hasan ŞENER ile Arş. Gör. Gıyasi BABAARSLAN'a ve eserin basımında gösterdikleri özen dolayısıyla Fahri Göker Bey'in şahsında bütün Paradigma Akademi Yayınları çalışanlarına teşekkür ederiz. - Önsöz