^{#smrgKİTABEVİ} Dünden Bugüne Türk - Ermeni İlişkileri - 2006

Bu kitap 2001 yılında Fransa'da sözde Ermeni soykırımının tanınmasının ardından fikri planda tasarlanmış ve çalışma iki yıl civarında bir süreç sonunda tamamlanabilmiştir. Bu amaca yönelik bir çalışmanın tek bir araştırmacı tarafından yapılması imkansız olmamakla beraber, uzun sürecek araştırma dönemi gerektirmesi, böylesine geniş bir konuda gelişmeleri takip edebilmenin güçlükler içermesi ve tüm bu konularda uzmanlaşmanın getireceği yükler olmasından dolayı çok ciddi zorluklar içermektedir. Diğer taraftan farklı sahalarında ve farklı bölgeler üzerinde uzmanlaşmış bilim adamlarının gerçekleştireceği kolektif bir çalışmanın, hem zaman açısından daha kısa sürede bir ürün elde etmeyi sağlayacağı, hem de ortaya konulan analizler daha kapsamlı, derin ve birbirine alternatif olabilecek yaklaşımlarla daha tutarlı, çok yönlü olacağı düşüncesiyle bu çalışma kolektif olarak gerçekleştirilmiştir. Türkiye'den ve yurt dışından toplam 40 akademisyen ve araştırmacı bu çalışmada yer almıştır. Tüm yazarlara bu çalışmaya katıldıkları için ayrı ayrı teşekkür ederiz; hepsine şükran borçluyuz. Diğer taraftan tabii olarak her makaledeki görüşler o makalenin yazarına aittir ve kendisini bağlar. (Önsözden)

Ermenilere en sadık millet (Millet-i Sadıka) tanımlaması yapılması nasıl tarihi bir gerçek ise özellikle 19. yüzyıl sonu ve 20. yüzyıl başında tatsız olayların olduğu da bir gerçektir. Tarihteki olumlu ilişkilerin olduğu dönem de, tatsızlıkların gerçekleştiği dönem de duygusallıktan uzak, dönemin şartları, güç dengeleri, propagandalar gibi faktörler göz önüne alınarak değerlendirmeye tabi tutulmalıdır. Tarihte tatsızlıklar olduğu gibi, Türkler ve Ermeniler arasında kardeşlikte ve uyumla dolu uzunca bir dönem de olmuştur. Bu nedenle geçmişe sadece olumsuzluklar penceresinden bakılarak, geleceği gölgeleyecek şekilde değerlendirilmesi, olayın kısır bir "kan davası" şekline dönüştürülmesi, Türkler, Ermeniler bölge halkı ve hatta dünya barışı için doğru ve adil bir yaklaşım değildir. Doğru olan yaklaşım, bardağın dolu tarafına bakarak, olayları devrin parametreleri içinde değerlendirmek, geleceğe umutla bakmak, barış ve işbirliği teşvik edecek olumlu adımlar atmaktır. Ermeni sorunu ile ilgili çözüm bulabilmek için sorunun teşhisi önem arz etmektedir. Günümüzde Ermeni sorununu sadece tarihi bir olay olarak tanımlamak çok dar ve eksik bir tanımlama olacaktır. Sorun günümüzde tarihi olayların ötesinde, bir çok dünya ülkesinin iç ve dış politika ajandasında bir gündem maddesi, uluslararası politikanın önemli bir konusu, dış politika ve psikolojik savaş malzemesi ve Diaspora Ermenileri için bir varlık ideolojisidir. Bu nedenle sorunun çözümü bağlamında atılacak adımlar tüm bu unsurları içeren kapsayıcı çözümer, projeler olmalıdır.