1199050889
436884
https://www.simurgkitabevi.com/dunya-benimdir-avrupa-ekolojik-emperyalizmi-900-1900
Dünya Benimdir !: Avrupa Ekolojik Emperyalizmi, 900 - 1900 - #smrgSAHAF
0.00
Avrupalıların kıta sınırları dışına yayılma çabalan İzlanda, Grönland ve Kuzey Amerika'ya ulaşan Vikinglerle başladı ve Ortadoğu coğrafyasına düzenlenen Haçlı Seferleri ile devam etti. Daha sonra Avrupalıların okyanuslar Ötesindeki topraklara ve Rusların Sibirya'ya yayılmalarına tanık olduk. Belki de bu yayılmanın tüm dünyada yol açtığı sonuçları Kanarya Adaları'nın sakinleri Guançeler'in başına gelenleri aktararak özetlemek mümkün: Kanarya Adaları'nda Avrupalıların kıyılarına ayak bastıkları ilk yer "büyük ağaçlarla kaplı" bir adaydı. Ona, orman anlamına gelen madeira adını verdiler. Ormanlar gerçekten de gereğinden fazla sıktı; göçmenler kendileri, ürünleri ve hayvanları için yer açmak istiyor ve ticari ağaç kesimini yavaş buluyorlardı. Çıkarılan yangınlar neredeyse tüm adayı yaktı. Kolomb'un müstakbel kayınpederi Bartholomeu Perestrello ise Kanaryalar'ın diğer önemli adası Porto Santo'ya dişi bir tavşanla yavrusunu bıraktı. Tavşanlar, etçil yırtıcıların bulunmadığı adada Öyle bir hızla çoğaldılar ve "toprağa öyle bir yayıldılar ki, zarar vermedikleri hiçbir şey kalmadı." Yerli bitkiler yok oldu, yiyecek ve barınak yokluğundan yerli hayvanlar da tükendi. Bunu rüzgâr ve yağmur erozyonu izledi ve oluşan ekolojik cepler, Eski Dünya'dan gelen yabani otlar ve hayvanlarca işgal edildi. Yaklaşık 80.000 Guançe Beyazların istilasına karşı durmaya çalıştı. Islıklarla haberleşen ve gerilla savaşı taktiklerini izleyen Guançeler sonunda yenildiler. Kendi dünyalarında yalıtılmış biçimde yaşayan yerlilerin yenilgisi, sadece ok ve mızrağın top ve tüfek karşısındaki yenilgisi değil, Eski Dünya'nın mikroplarına karşı bağışıklığı olmayan Guançelerin, Avrupalının beraberinde getirdiği mikroorganizmalar karşısındaki yenilgisiydi aynı zamanda. Nitekim, Tanrı onlara, birkaç gün içinde halkın dörtte üçünü Öldüren bir la peste [hastalık] gönderdi." Avrupalı kaşiflerin ulaştığı her yerde, Kuzey ve Güney Amerika'da, Avustralya ve Yeni Zelanda'da yerliler hep aynı trajediyle karşılaştılar. Avrupalılar silahlan, beraberlerindeki bitkileri, hayvanları ve mikroorganizmalarıyla yeni dünyaları istila ettiler ve yerel ekolojileri bozarak buna dayalı yaşam tarzlarını yok ettiler. Dünya Benimdir! işte bu trajedinin öyküsü. Profesör Alfred W. Crosby'nin The Measure of Reality ve yayınevimizden çıkan Ateş Etmek adlı iki kitabı daha var. (Arka kapaktan)
Avrupalıların kıta sınırları dışına yayılma çabalan İzlanda, Grönland ve Kuzey Amerika'ya ulaşan Vikinglerle başladı ve Ortadoğu coğrafyasına düzenlenen Haçlı Seferleri ile devam etti. Daha sonra Avrupalıların okyanuslar Ötesindeki topraklara ve Rusların Sibirya'ya yayılmalarına tanık olduk. Belki de bu yayılmanın tüm dünyada yol açtığı sonuçları Kanarya Adaları'nın sakinleri Guançeler'in başına gelenleri aktararak özetlemek mümkün: Kanarya Adaları'nda Avrupalıların kıyılarına ayak bastıkları ilk yer "büyük ağaçlarla kaplı" bir adaydı. Ona, orman anlamına gelen madeira adını verdiler. Ormanlar gerçekten de gereğinden fazla sıktı; göçmenler kendileri, ürünleri ve hayvanları için yer açmak istiyor ve ticari ağaç kesimini yavaş buluyorlardı. Çıkarılan yangınlar neredeyse tüm adayı yaktı. Kolomb'un müstakbel kayınpederi Bartholomeu Perestrello ise Kanaryalar'ın diğer önemli adası Porto Santo'ya dişi bir tavşanla yavrusunu bıraktı. Tavşanlar, etçil yırtıcıların bulunmadığı adada Öyle bir hızla çoğaldılar ve "toprağa öyle bir yayıldılar ki, zarar vermedikleri hiçbir şey kalmadı." Yerli bitkiler yok oldu, yiyecek ve barınak yokluğundan yerli hayvanlar da tükendi. Bunu rüzgâr ve yağmur erozyonu izledi ve oluşan ekolojik cepler, Eski Dünya'dan gelen yabani otlar ve hayvanlarca işgal edildi. Yaklaşık 80.000 Guançe Beyazların istilasına karşı durmaya çalıştı. Islıklarla haberleşen ve gerilla savaşı taktiklerini izleyen Guançeler sonunda yenildiler. Kendi dünyalarında yalıtılmış biçimde yaşayan yerlilerin yenilgisi, sadece ok ve mızrağın top ve tüfek karşısındaki yenilgisi değil, Eski Dünya'nın mikroplarına karşı bağışıklığı olmayan Guançelerin, Avrupalının beraberinde getirdiği mikroorganizmalar karşısındaki yenilgisiydi aynı zamanda. Nitekim, Tanrı onlara, birkaç gün içinde halkın dörtte üçünü Öldüren bir la peste [hastalık] gönderdi." Avrupalı kaşiflerin ulaştığı her yerde, Kuzey ve Güney Amerika'da, Avustralya ve Yeni Zelanda'da yerliler hep aynı trajediyle karşılaştılar. Avrupalılar silahlan, beraberlerindeki bitkileri, hayvanları ve mikroorganizmalarıyla yeni dünyaları istila ettiler ve yerel ekolojileri bozarak buna dayalı yaşam tarzlarını yok ettiler. Dünya Benimdir! işte bu trajedinin öyküsü. Profesör Alfred W. Crosby'nin The Measure of Reality ve yayınevimizden çıkan Ateş Etmek adlı iki kitabı daha var. (Arka kapaktan)
Yorum yaz
Bu kitabı henüz kimse eleştirmemiş.
