#smrgSAHAF Düşünen Sazlık: 1917'den Günümüze Sovyet Devleti ve Entellektüeller -
Düşünen Sazlık, "gerçekte varolan sosyalizmin" büyük bir hızla çözüldüğü günümüzde, Rus Devrimi'nin ve onu izleyen toplumsal sistemin gerçekte ne olduğu konusunda önemli saptamalar yaparak bu devrimin tarihine yeni bir bakış getiriyor. "Devrim" düşüncesini, Rus Devrimi'nin uzun vadede doğurmuş olduğu despotik devlet yapısından ayırarak, bu yapının çöktüğü günümüzde de devrimin hâlâ güncelliğini koruduğunu vurguluyor. Tıpkı Rusya gibi, Asyagil despotizmden kurtulmanın yolunu "Batılılaşmakta", "modernleşmekte" görmüş olan Türkiye'nin tarihine, devlet-toplum yapısına ve aydınlarına yeni bir gözle bakmak için de son derece önemli ipuçları veriyor.
"Düşünen saz. Ben değerimi mekânda değil, düşüncelerimin düzeninde aramalıyım. Geniş topraklara sahip olmak da bir yarar sağlamaz. Evren, beni mekân aracılığıyla kavrar ve bir nokta gibi yutar: ben de düşünce aracılığıyla kavrarım onu.
"İnsan bir saz gibidir, doğadaki en güçsüz şey; ama düşünen bir saz. İnsanı ezmek için evrenin tümüyle silahlanması gerekmez; onu öldürmeye hafif bir rüzgâr esintisi ya da bir damla su yeter. Evren insanı ezdiğinde bile, insan kendisini yokeden evrenden daha soylu olurdu; çünkü insan öldüğünü de bilir, evrenin onun üzerindeki üstünlüğünü de. Oysa evren bunların bir tekini bile bilmez. Öyleyse bütün değerimiz düşünceye bağlıdır. Başımızı dik tutabilmemiz için gereken destek noktası düşüncedir, bütünüyle doldurmayı hiçbir zaman başaramayacağımız zaman ve mekân değil. Öyleyse iyi düşünmeye çalışalım: ahlakın ilkesi budur işte." – Blaise Pascal, Pensées (Düşünceler), 1670.
İÇİNDEKİLER
Önsöz
Kısım I: Düşünen Sazlık
Giriş
1 Rusya'da Devlet ve Entelijensiya
2 Devrim ve Bürokrasi
3 Bürokrasinin Labirentleri ya da Oyunun Kuralları
4 Buzların Çözülüşü
5 Dönüm Noktası ya da Muhalefetin Krizi
6 Çıkış Yolu Arayışı
Sonuç
Kısım II: Entelijensiya ve Glasnost
1 Yeni Kültürel Bağlam
2 Glasnost, Sovyet Basını ve Kızıl Yeşiller
3 Sovyet Yeni Solu: Robin Blackburn-Boris Kagarlitski Görüşmesi
Düşünen Sazlık, "gerçekte varolan sosyalizmin" büyük bir hızla çözüldüğü günümüzde, Rus Devrimi'nin ve onu izleyen toplumsal sistemin gerçekte ne olduğu konusunda önemli saptamalar yaparak bu devrimin tarihine yeni bir bakış getiriyor. "Devrim" düşüncesini, Rus Devrimi'nin uzun vadede doğurmuş olduğu despotik devlet yapısından ayırarak, bu yapının çöktüğü günümüzde de devrimin hâlâ güncelliğini koruduğunu vurguluyor. Tıpkı Rusya gibi, Asyagil despotizmden kurtulmanın yolunu "Batılılaşmakta", "modernleşmekte" görmüş olan Türkiye'nin tarihine, devlet-toplum yapısına ve aydınlarına yeni bir gözle bakmak için de son derece önemli ipuçları veriyor.
"Düşünen saz. Ben değerimi mekânda değil, düşüncelerimin düzeninde aramalıyım. Geniş topraklara sahip olmak da bir yarar sağlamaz. Evren, beni mekân aracılığıyla kavrar ve bir nokta gibi yutar: ben de düşünce aracılığıyla kavrarım onu.
"İnsan bir saz gibidir, doğadaki en güçsüz şey; ama düşünen bir saz. İnsanı ezmek için evrenin tümüyle silahlanması gerekmez; onu öldürmeye hafif bir rüzgâr esintisi ya da bir damla su yeter. Evren insanı ezdiğinde bile, insan kendisini yokeden evrenden daha soylu olurdu; çünkü insan öldüğünü de bilir, evrenin onun üzerindeki üstünlüğünü de. Oysa evren bunların bir tekini bile bilmez. Öyleyse bütün değerimiz düşünceye bağlıdır. Başımızı dik tutabilmemiz için gereken destek noktası düşüncedir, bütünüyle doldurmayı hiçbir zaman başaramayacağımız zaman ve mekân değil. Öyleyse iyi düşünmeye çalışalım: ahlakın ilkesi budur işte." – Blaise Pascal, Pensées (Düşünceler), 1670.
İÇİNDEKİLER
Önsöz
Kısım I: Düşünen Sazlık
Giriş
1 Rusya'da Devlet ve Entelijensiya
2 Devrim ve Bürokrasi
3 Bürokrasinin Labirentleri ya da Oyunun Kuralları
4 Buzların Çözülüşü
5 Dönüm Noktası ya da Muhalefetin Krizi
6 Çıkış Yolu Arayışı
Sonuç
Kısım II: Entelijensiya ve Glasnost
1 Yeni Kültürel Bağlam
2 Glasnost, Sovyet Basını ve Kızıl Yeşiller
3 Sovyet Yeni Solu: Robin Blackburn-Boris Kagarlitski Görüşmesi