^{#smrgKİTABEVİ} Enkheiridion - 2024

Epiktetos (yaklaşık olarak MS 50-125/130): Roma İmparatorluğu döneminin en önemli ve en meşhur filozoflarındandır. Muhtemelen çocukken Roma'ya gelmiş, kendisi de bir zamanlar köle olan özgür Epaphroditus'un kölesi olmuştur. Epiktetos dönemin en büyük Stoacı öğretmeni Musonius Rufus'un derslerine katılmış, düşüncelerinin peşinden gitmiştir. Kölelikten azat edildikten sonra, İmparator Domitianus döneminde filozofların sürgün edilmesi kararı üzerine Roma'dan ayrılmış, Kuzey Yunanistan'daki Nicopolis'te okulunu kurmuştur. Birçok soylu Romalı onun öğrencisi olmuş, bunlardan Lucius Flavius Arrianus öğretilerini Sokrates gibi kaleme almamış olan Epiktetos'tan öğrendiklerini Diatribai ve Enkheiridion adlı iki ayrı metinde toplayıp günümüze ulaşmasını sağlamıştır. Diatribai'da Stoa etiğinin temel unsurları kapsamlı bir şekilde ele alınmıştır, daha kısa olan Enkheiridion ise sözlük anlamı gibi onun "rehber" olarak kullanılabilecek bir özeti sayılır.

ÇEVİRMEN C. Cengiz Çevik (1983): İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Latin Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı'nda lisans, yüksek lisans ve doktorasını tamamladı. Hasan Âli Yücel Klasikler Dizisi için Epiktetos, Sextus Empiricus, Bacon, Horatius, Seneca, Cicero, Copernicus ve Luther'den birçok eser çevirdi. Temel akademik çalışma alanı olan Antikçağ'da siyaset ve felsefe ilişkisi başta olmak üzere farklı konularda çeviri ve telif eserleri üzerinde çalışmaya devam ediyor.

SUNUŞ
Epiktetos'un Yaşamı Epiktetos (Yunancasıyla, Latincesiyle Epictetus1) Roma'nın imparatorluk döneminin en önemli ve en meşhur filozoflarından biridir. MS 50-125/130 yılları arasında yaşadığı düşünülen filozofun yaşamı hakkında bildiklerimiz azdır ve daha çok sonraki çağlara dayanır. Örneğin Ephesos'un yaklaşık 160 km doğusundaki Hierapolis'te (Güney Phrygia) doğduğu yaygın olarak kabul edilse de bu bilginin en eski kaynağı X. yüzyıl Bizans ansiklopedisi olan Suda'dır. Pisidia kökenli bir yazıta göre4 köle bir anneden doğmuştur. Muhtemelen küçük bir çocukken Roma'ya gelmiş ve kendisi de bir zamanlar İmparator Nero'nun kölesi olan zengin, güçlü ve özgür Epaphroditus'un kölesi olmuştur.6 Bu bilgiyi teyit eden Romalı yazar Gellius da (125-180) ondan "Aynı zamanda köle olan ünlü filozof Epiktetos'un anısı çok tazedir," diye bahseder. Daha sonra VI. yüzyılda Epiktetos'un Enkheiridion'u üzerine bir yorum metni kaleme alan Yunan filozof Simplicius'un da söylediği gibi, Epiktetos Roma'da fakir bir yaşam sürmüştür, öyle ki kapısında kilit bile yoktur, zira yattığı odada eski bir döşekten başka bir şey bulunmaz. Fakirlik Epiktetos'un karşılaştığı tek zorluk değildi, aynı zamanda çelimsiz bir vücudu vardı. Epiktetos'un topal olduğu yaygın bir şekilde kabul edilir, nitekim kendisi de Dissertationes 1.9.16'da topallığından söz eder. Simplicius, Epiktetos'un küçüklükten beri topal olduğunu söylerken bunun nedenini açıklamaz. Origenes'in aktarımına göre Epiktetos'un genç çağdaşı Celsus, Epiktetos'un sahibinin ona yaptığı işkence sırasında bacağının kırıldığını iddia etmiştir, bu Epiktetos'un topallığıyla ilgili en eski kaynağımızdır. Suda'da ise topallığın nedeninin romatizma olduğu söylenir.