^{#smrgKİTABEVİ} Eski Türklerde Şehircilik - 2023

Eski Türkler'de Sehircilik sözü ile eski Türkler'in sehir hayatına geçişleri kasdedilmiştir. Şehir kurmak veya evvelce mevcut şehirlerde oturmak sureti ile olan bu geçiş, Türk tarihinin başlangıcından, aşağı yukarı bin sene sonra başlamıştır. Bu, gerçekten uzun bir zamandır. Fakat kuzeyde, Güney Sibirya'daki avcılık ile geçinen orman halkı nasıl bozkırlardaki yaşayışı tahammül edilemez bir hayat tarzı görmüşler ise, göçebe topluluklar da yerleşik hayata aynı şekilde bakmışlardır. Fazla olarak onlar siyasî hakimiyeti ele geçirme ve sürdürmenin ancak göçebe yaşayışla mümkün olabileceğine inanmakta idiler. Bu böyle olmakla beraber, hemen her meselede olduğu gibi, şehir kurmak ve şehirlerde oturmak fikri de Türk topluluklarının yüksek idareci zümresinden ve bilhassa hanlardan çıkmış ve onlar tarafından uygulanma safhasına konulmuştur.

Moğolistan'da yapılan arkeoloji araştırmaları, Hunlar (Hiong-nu)ın, bazıları surlar ile çevrili, birçok yerleşme merkezlerine sahip olduklarını göstermiştir. Fakat bu yerleşme merkezlerinde Hunlar'ın nam ve hesabına çalışan Çinli tutsakların oturdukları ifade edilmiştir. Buna göre Hunlar siyasî varlıklarını halefleri olan hemen bütün topluluklardan daha uzun bir zaman sürdürdükleri halde bizzat kendilerinin oturmalarına mahsus şehirler kurmak veya mevcut şehirlerde oturmak arzusunu duymamış görünüyorlar. Mamafih bu sözlerimizin kesin bir hüküm mahiyetinde olmadığını da ilave etmeliyim.

Hunlar'ın siyasî halefleri Sien-Piler ve onların yerlerine geçen Juan Juanlar devirlerinde şehirler kurulması veya şehirlerde oturulması sözkonusu edilmiyor.

İÇİNDEKİLER

Önsöz
Balık ve Kend
I. Gök Türkler Devrinde Şehircilik
A- Doğu Gök Türkleri'nde Şehircilik
B- Batı Gök Türkleri'nde Şehircilik
II. Uygurlar'da Şehircilik
III. Karluklar'da Şehircilik
IV. Çigiller'de Şehircilik
V. Tohsılar'da Şehircilik
VI. Kara Hanlılar'da Şehircilik
VII. Oğuzlar'da Şehircilik
Kaynaklar ve İncelemeler
Dizin
Resimler
Harita