^{#smrgKİTABEVİ} Etnik - Eleştiriye Giriş - 2024

Etnik-eleştiri, karmaşık kavramları olan, karmaşık varsayımlar ileri süren bir kuram değil, daha çok yazınsal metinlere hermenötik (yorumsamacı) bir yaklaşım biçimidir. Yazınsal metinlerin antropolojik, etnolojik bir perspektiften okunmasına dayanan etnik-eleştiri, kültürel ve simgesel pratiklerin (ritüellerin, inançların, efsanelerin vd.) metinleştirilerek nasıl yeniden yazıldığını, yazınsal bir metin içerisinde nasıl dönüştürüldüğünü yani yenilendiğini açıklamaya çalışır. Böyle bir okuma modeline göre, edebiyatın gereci kültürdür. Farklı kültürel unsurlarla çağrışımsal ve mantıksal bağlar kuran, onları kendi içerisinde eriten, biçimsel ve anlamsal olarak dönüştürerek yeniden kullanan bir metin, doğal olarak çoğul, karma bir görünüm sunar ve metinlerarasılığa açık duruma gelir. Etnik-eleştiri, bir metnin görünürdeki yüzeyinin gerisindeki mikro kültürel izleri bulup yorumlar. Yapıtların aktardığı ya da ürettiği (yeniden ürettiği) kültürel bilgiler, dilsel biçimler, düşler, fanteziler, ritüeller, inançlar, mitler ile diğer simgesel evrenler, özellikle de sözlü popü- ler kültürler ya da yazılı olanlar arasında bağ kurmaya yönelik bir yaklaşım olarak görülerek şöyle bir varsayım benimsenir: Bir metin farklı ideolojik söylemler arasındaki bir çatışmayı anlatmak değildir yalnızca, aynı zamanda “kültürel bir çok seslilik”tir. Etnik-eleştirinin benimsediği varsayımı kısaca şudur: Yazınsal bir metinde bulunan kültürel izler (kültürbirimler), her zaman karma ve çoğul olan söylemsel sistemler ve kültürel kozmolojiler olarak düzenlenirler. Metindeki kültür, farklı kültürlerden yapıcı unsurları ödünç alır. Bu kitapta görüleceği gibi, etnik-eleştiri yazınsal metinlerin bir yorum bilimi olarak az çok ayrışık ve karma simgesel evrenler (sözlü kültür ile yazılı kültür, folklorik kültür ve resmî kültür) arasındaki oyunların, söyleşimin çözümüne dayanır.