^{#smrgKİTABEVİ} Göç: Rumların Anadolu'dan Mecburi Ayrılışı 1919 - 1923 -

Yunanistan'da bulunan Küçük Asya Araştırmaları Merkezi tarafından hazırlanmış bir kitap Göç (Exodos). Rumların Anadolu'dan mecburi ayrılışları hakkında 1950'li, 1960'lı yıllarda yapılan sözlü tarih görüşmelerine, tanıklıklara yer veriyor. Göç edenlerin anlattıkları savaşın, insan hayatında nasıl acımasız bir mekanizma olarak yer alabildiğini, Rumlar ve Türkler arasında varolan sosyal hayatı nasıl altüst ettiğini, milli kimliğin destansı yönüne nasıl bir katkıda bulunduğunu ve toplumsal hafıza üzerinde nasıl bir travmatik etkisi olduğunu ortaya koyuyor.

1919-1923 arası Anadolu'da yaşanan savaşın tarafları, kendi tarihlerinin bir parçası olan ve bir ‘kurtuluş' ya da bir ‘felaket'olarak tarif ettikleri savaşla hesaplaşabildikleri, bunu dokunulmaz bir hatıra veya şanlı geçmiş olarak değerlendirmekten vazgeçebildikleri oranda tarihle daha barışık bir ilişki kurabilecekler. Herkül Millas tarafından iki ciltlik orjinal kitaptan derlenen ve Damla Demirözü tarafından Türkçe'ye çevrilen Göç (Exodos), geçmişi yeniden düşünmek için başlı abşına bir imkân olarak da değerlendirilebilir.

“1919-1923 yıllarında Anadolu'da Türklerle Yunanlılar savaştılar. Yunanlılar yenildiler ve Türkiye egemenliğini kazandı. Bu savaş her iki taraf için ‘millî bir dava' idi. Sıradan insanlar ise kendilerini savaşın girdabında buldular. Savaş nüfus mübadelesine neden oldu. Hıristiyanlar ve Müslümanlar evlerini, yakınlarını yitirerek yeni vatanlara göç ettiler. Okuyacağınız öyküler işte bu olaylarla ilgilidir. Ama olaylar mübadillerin açısından anlatılmaktadır.” - HERKÜL MİLLAS