^{#smrgKİTABEVİ} Haçlılar Çağında Bizans, Balkan ve Macar Orduları -

Tıpkı günümüzde olduğu gibi, Ortaçağ'da da Balkanlar ve Doğu Avrupa bir halklar ve diller mozaiği teşkil ediyordu. Batı istikametindeki yolculuklarını genellikle bu bölgede sona erdiren ve çoğunlukla Türk soyuna mensup göçebe bozkır halkları; toprak arayışındaki Slav göçmenler, fırsat peşindeki Alman tacir ve zanaatkârlar ile maceracı ‘Latin' yani Batı Avrupalı şövalyeler burada bir araya gelip kaynaşarak adeta bir “Vahşi Doğu” yaratmışlardı. Ancak bütün bu renkliliğine rağmen, modern tarih yazıcılığı nazarında Balkanlar, Kutsal Topraklar'a giden Haçlı ordularının rotasındaki tuhaf tabiatlı bir konak yeri sıfatından daha fazla bir ilgiyi uzun yıllar boyu çekmedi. Hâlbuki bütün bu coğrafya, kadim Roma'nın mirasçısı Bizans İmparatorluğu ile adeta kendi içinde bir imparatorluk sayılması gereken büyük Macar Krallığı'nın siyasi, askeri ve kültürel hâkimiyeti altında serpilip gelişmişti. Haçlı Seferleri 13. yüzyıl sonunda tam bir yenilgiye uğradığı ve Osmanlı Türkleri neredeyse bir İslam karşı saldırısı hüviyetine bürünen fetihlerine başladıkları vakit, bu iki devlet Hıristiyan âleminin en ön tabyalarına dönüştüler; ama yenilgiden kurtulamayarak iki yüz yıllık bir mücadele neticesi tarihten silindiler. İsmi artık ülkemizde de iyi bilinen İngiliz tarihçi David Nicolle ile illüstratör Angus McBride'ın verimli ortaklığı, bu eserde Ortaçağ Balkanları'nın karmaşık tarihine berrak bir giriş penceresi açarak Osmanlıların kuruluş yıllarındaki başlıca rakiplerini ete kemiğe büründürüyor ve popüler Türk tarihçiliğinde “Haçlılar” torbasına atılıp adeta ismi var cismi yok bir “hayaletler ordusuna” indirgenmiş savaşçıları tasvir ediyor.