ÖNSÖZ.........VII
ÇİZELGE LİSTESİ..XI
İÇİNDEKİLER.....XIII
KISALTMALAR XVII
GİRİŞ
YİRMİNCİ YÜZYIL ORTASINDAN YİRMİBİRİNCİ YÜZYILA YARGI ALANINDAKİ YÜKSEK KURULLARIN ÜÇ DALGASI
I. Çalışmanın Konusu...........1
A. Küresel Bir Gerçek: Yargı Alanındaki Yüksek Kurullar.......1
B. Yüksek Kurulların Üç Dalgası.........................6
II. Çalışmanın Kapsamı ve Sınırları...................... 13
Birinci Bölüm
YAPILANMANIN TEMELLERİ
I. HUKUKSAL TEMELLER.............. 19
A. Anayasal Temel........... 20
1. Konunun Anayasalarda Düzenlenmesinin Nedenleri........... 22
İÇİNDEKİLER XIV
a. Yargı Bağımsızlığına ve Yüksek Kurullara Verilen Önemi Ortaya Koymak...................... 22
b. Yüksek Kurulların Anayasal Düzen İçindeki Varlık ve Konumlarını Güvence Altına Almak................. 24
2. Konunun Anayasalarda Düzenlenmesinin Yöntemleri......... 30
a. Çerçeve Düzenleme............ 30
b. Ayrıntılı Düzenleme............. 31
B. Yasal Temel.................. 41
1. Yasal Düzenlemenin Biçimi.................... 42
a. Düzenlemenin Niteliği Bakımından 42
b. Düzenlenen Alanın Niteliği Bakımından........... 50
2. Yasal Düzenlemenin Kapsamı................ 55
a. Kuruluş ve İşleyişe İlişkin Kurallar... 55
b. Görev ve Yetkilere İlişkin Kurallar.... 60
II. Oluşum Biçimi................. 62
A. Yargı Ağırlıklı Yapılar ve Korporatizm Sorunu.............. 63
1. Avrupa Birliği'ndeki Korporatist Yapılar................ 63
2. Korporatizm Tartışması............. 71
a. Türkiye Bağlamında............... 72
b. Avrupa Kurumlarınca Benimsenen Metinlerde................ 80
B. Karma Nitelikli Yapılar ve Demokratik Meşruluk Sorunu........ 88
1. Karma Nitelikli Kurullara İlişkin Başlıca Gözlemler............. 89
a. Yargıç/Savcı – Yargıç/Savcı Olmayan Üye Dengesi......... 89
b. Yasama Tarafından Kurullara Üye Seçiminde Geçerli Olan Çoğunluklar................100
c. Özgün Koşullar..................................105
d. Türkiye'deki Kurulun Niteliği ve Oluşum Biçimine İlişkin Tartışmalar..............................126
2. Demokratik Meşruluk Tartışması........148
XV
İkinci Bölüm
YAPILANMANIN KURUMSAL BOYUTU
I. Kuruluş........157
A. Üyelik...........157
1. Üyelerin Niteliği..160
a. Doğal Üyeler...160
(1) Yargı Kökenli Üyeler..................160
(a) Yüksek Mahkeme Başkanları...........161
(b) Başsavcı.................................162
(2) Yürütme Kökenli Üyeler...........162
(a) Cumhurbaşkanı...................163
(b) Adalet Bakanı.........176
i) Karşılaştırmalı Hukukta Adalet Bakanının Konumu ....176
ii) Türkiye'de Adalet Bakanının Konumuna İlişkin Başlıca Gözlemler.....188
aa) 1961 ve 1982 Anayasalarındaki Durum......188
bb) Uygulamadan Örnekler.........190
cc) AB İstişarî Ziyaret Raporları ile İlerleme Raporlarında Adalet Bakanı ile İlgili Saptama ve Öneriler...198
dd) Yetkileri Açısından Adalet Bakanının Sitem İçindeki Konumu......206
ee) Adalet Bakanının 2010 Anayasa Değişikliğiyle Yeniden Yapılandırılan HSYK İçindeki Konumu.................216
iii) Adalet Bakanının Kurul Üyeliği Hakkında Genel Değerlendirme..............223
(c) Adalet Bakanlığı Müsteşarı............227
b. Yargı Mensupları.............236
c. Yargıç-Savcı Olmayan Üyeler..........263
2. Üyelerin Hukuksal Konumu..........277
XVI
a. Görev Süresi....277
b. Güvenceler......284
c. Bağdaşmazlıklar.................288
B. Başkanlık....................294
1. Belirlenmesi.........294
2. Görev ve Yetkileri298
II. İşleyiş...............................303
A. Çalışma Düzeni........303
1. Toplanma ve Karar Alma Yöntemleri..303
2. Yeter sayılar..........312
B. İşleyişle İlgili Temel İlkeler.............316
1. Özerklik................316
a. Kurumsal Özerklik.............317
b. Malî Özerklik..328
2. Hesap Verebilirlik..............332
a. Kamu Önünde Hesap Verebilirlik..333
b. Yargı Önünde Hesap Verebilirlik....340
SONUÇ
YİRMİ BİRİNCİ YÜZYILDA TÜRKİYE İÇİN NASIL BİR YARGI KURULU?
I. Dördüncü Dalganın Eşiğinde Yargı Kurulları............355
II. Türkiye'nin İhtiyacı Olan Yapı: Adalet Yüksek Kurulu...........359
A. Adalet Yüksek Kurulunun Görev ve Yetkileri ile Yapılanmasına İlişkin Temel İlkeler..........359
B. Adalet Yüksek Kurulu İçin Bir Model Önerisi............372
KAYNAKÇA.......... 377
ÖNSÖZ.........VII
ÇİZELGE LİSTESİ..XI
İÇİNDEKİLER.....XIII
KISALTMALAR XVII
GİRİŞ
YİRMİNCİ YÜZYIL ORTASINDAN YİRMİBİRİNCİ YÜZYILA YARGI ALANINDAKİ YÜKSEK KURULLARIN ÜÇ DALGASI
I. Çalışmanın Konusu...........1
A. Küresel Bir Gerçek: Yargı Alanındaki Yüksek Kurullar.......1
B. Yüksek Kurulların Üç Dalgası.........................6
II. Çalışmanın Kapsamı ve Sınırları...................... 13
Birinci Bölüm
YAPILANMANIN TEMELLERİ
I. HUKUKSAL TEMELLER.............. 19
A. Anayasal Temel........... 20
1. Konunun Anayasalarda Düzenlenmesinin Nedenleri........... 22
İÇİNDEKİLER XIV
a. Yargı Bağımsızlığına ve Yüksek Kurullara Verilen Önemi Ortaya Koymak...................... 22
b. Yüksek Kurulların Anayasal Düzen İçindeki Varlık ve Konumlarını Güvence Altına Almak................. 24
2. Konunun Anayasalarda Düzenlenmesinin Yöntemleri......... 30
a. Çerçeve Düzenleme............ 30
b. Ayrıntılı Düzenleme............. 31
B. Yasal Temel.................. 41
1. Yasal Düzenlemenin Biçimi.................... 42
a. Düzenlemenin Niteliği Bakımından 42
b. Düzenlenen Alanın Niteliği Bakımından........... 50
2. Yasal Düzenlemenin Kapsamı................ 55
a. Kuruluş ve İşleyişe İlişkin Kurallar... 55
b. Görev ve Yetkilere İlişkin Kurallar.... 60
II. Oluşum Biçimi................. 62
A. Yargı Ağırlıklı Yapılar ve Korporatizm Sorunu.............. 63
1. Avrupa Birliği'ndeki Korporatist Yapılar................ 63
2. Korporatizm Tartışması............. 71
a. Türkiye Bağlamında............... 72
b. Avrupa Kurumlarınca Benimsenen Metinlerde................ 80
B. Karma Nitelikli Yapılar ve Demokratik Meşruluk Sorunu........ 88
1. Karma Nitelikli Kurullara İlişkin Başlıca Gözlemler............. 89
a. Yargıç/Savcı – Yargıç/Savcı Olmayan Üye Dengesi......... 89
b. Yasama Tarafından Kurullara Üye Seçiminde Geçerli Olan Çoğunluklar................100
c. Özgün Koşullar..................................105
d. Türkiye'deki Kurulun Niteliği ve Oluşum Biçimine İlişkin Tartışmalar..............................126
2. Demokratik Meşruluk Tartışması........148
XV
İkinci Bölüm
YAPILANMANIN KURUMSAL BOYUTU
I. Kuruluş........157
A. Üyelik...........157
1. Üyelerin Niteliği..160
a. Doğal Üyeler...160
(1) Yargı Kökenli Üyeler..................160
(a) Yüksek Mahkeme Başkanları...........161
(b) Başsavcı.................................162
(2) Yürütme Kökenli Üyeler...........162
(a) Cumhurbaşkanı...................163
(b) Adalet Bakanı.........176
i) Karşılaştırmalı Hukukta Adalet Bakanının Konumu ....176
ii) Türkiye'de Adalet Bakanının Konumuna İlişkin Başlıca Gözlemler.....188
aa) 1961 ve 1982 Anayasalarındaki Durum......188
bb) Uygulamadan Örnekler.........190
cc) AB İstişarî Ziyaret Raporları ile İlerleme Raporlarında Adalet Bakanı ile İlgili Saptama ve Öneriler...198
dd) Yetkileri Açısından Adalet Bakanının Sitem İçindeki Konumu......206
ee) Adalet Bakanının 2010 Anayasa Değişikliğiyle Yeniden Yapılandırılan HSYK İçindeki Konumu.................216
iii) Adalet Bakanının Kurul Üyeliği Hakkında Genel Değerlendirme..............223
(c) Adalet Bakanlığı Müsteşarı............227
b. Yargı Mensupları.............236
c. Yargıç-Savcı Olmayan Üyeler..........263
2. Üyelerin Hukuksal Konumu..........277
XVI
a. Görev Süresi....277
b. Güvenceler......284
c. Bağdaşmazlıklar.................288
B. Başkanlık....................294
1. Belirlenmesi.........294
2. Görev ve Yetkileri298
II. İşleyiş...............................303
A. Çalışma Düzeni........303
1. Toplanma ve Karar Alma Yöntemleri..303
2. Yeter sayılar..........312
B. İşleyişle İlgili Temel İlkeler.............316
1. Özerklik................316
a. Kurumsal Özerklik.............317
b. Malî Özerklik..328
2. Hesap Verebilirlik..............332
a. Kamu Önünde Hesap Verebilirlik..333
b. Yargı Önünde Hesap Verebilirlik....340
SONUÇ
YİRMİ BİRİNCİ YÜZYILDA TÜRKİYE İÇİN NASIL BİR YARGI KURULU?
I. Dördüncü Dalganın Eşiğinde Yargı Kurulları............355
II. Türkiye'nin İhtiyacı Olan Yapı: Adalet Yüksek Kurulu...........359
A. Adalet Yüksek Kurulunun Görev ve Yetkileri ile Yapılanmasına İlişkin Temel İlkeler..........359
B. Adalet Yüksek Kurulu İçin Bir Model Önerisi............372
KAYNAKÇA.......... 377
